آیا زردی نوزاد برگشت پذیر است؟

علت زردی نوزاد یا یرقان چیست؟

زمانی که نوزاد درون شکم مادر است، تمامی فرایند جذب و دفع بیلی‌روبین خون او توسط کبد مادر انجام می‌شود. بعد از تولد، این فرایند باید به‌وسیله کبد نوزاد انجام شود؛ اما به‌دلیل نارس بودن و رشد ناقص این اندام، دفع بیلی‌روبین با مشکل مواجه می‌شود.  همین مسئله باعث تجمع بیلی‌روبین در خون نوزاده شده و نشانه‌های بیماری یرقان مثل زردی چشم‌ها و پوست مشاهده می‌شود. پزشکان معمولا بعد از گرفتن آزمایش خون و تشخیص مقدار بیلی‌روبین، برای درمان اقدام می‌کنند. اگر افزایش سطح بیلی‌روبین خون باعث بروز یرقان شده باشد، معمولا هنگام تولد یا 2 تا 4 روز بعد از زایمان نشانه‌های زردی مشاهده می‌شود.

اما ممکن است دلایل دیگری مثل خون‌ریزی داخلی، مشکلات ژنتیکی در تجزیه بیش‌ازحد گلبول‌های قرمز خون، نارسایی کبدی، عفونت‌های ویروسی یا مسدود شدن مجاری صفراوی موجب بروز زردی در نوزادان شود. در این حالت اغلب نشانه‌های زردی دیرتر از حالت معمول بروز می‌کند و احتمال دارد علائم دیگری نیز دیده شود. همچنین اگر نوزاد زودتر از هفته 37 بارداری متولد شود نیز احتمال ابتلا به یرقان افزایش می‌یابد. زیرا هنوز نارس است و اندام‌های او به‌خوبی رشد نکرده‌اند. بنابراین نیاز به اجاره دستگاه زردی نوزاد خواهید داشت.

علائم زردی در نوزادان

برای شناسایی بیماری در نوزادان، اغلب باید به نوع گریه کردن آن‌ها توجه کرد. چراکه آن‌ها توانایی بیان نیازها و مشکلات خود را ندارند و اولین راه ارتباطی‌شان از طریق گریه کردن است. معمولا نوزادان مبتلا به زردی، گریه‌هایی گوش‌خراش و شدید دارند. همچنین توجه به دیگر که در ادامه به آن‌ها اشاره کرده‌ایم، می‌تواند در تشخیص یرقان به والدین کمک کند.

• زردی پوست بدن به‌خصوص در ناحیه شکم، بازو و پاها
• تغییر رنگ مدفوع به رنگ زرد
• زرد شدن سفیدی چشم‌ها
• بی‌حالی، بی‌قراری و خواب‌آلودگی
• عدم‌تمایل نوزاد به خوردن شیر
• کاهش وزن نوزاد
• تب

بیماری زردی نوزاد چقدر طول میکشد؟

برای اطلاع از اینکه زردی نوزاد چند روز طول میکشد، ابتدا باید بدانیم که دلیل بروز زردی در نوزاد چیست. به‌طورکلی 3 دلیل در ایجاد زردی نقش دارد که هرکدام طول درمان متفاوتی دارند.  اگر نوزاد نارس به دنیا بیاید یا هنگام تولد برخی از اندام‌های او مثل کبد به‌خوبی رشد نکرده باشد، احتمال بروز زردی طبیعی بالا می‌رود. علائم بیماری در این نوع از یرقان، معمولا 2 تا 7 روز بعد از تولد مشاهده می‌شود و طول درمان آن تقریبا تا 2 هفته ادامه خواهد داشت. با خوردن شیر مادر و کامل شدن کبد نوزاد، مقدار بیلی‌روبین به‌تدریج کاهش می‌یابد. برخی بیماری‌های زمینه‌ای مادر یا نوزاد مثل دیابت، مصرف دارو، نوع تغذیه و مسائل ژنتیکی هم باعث بروز زردی فیزیولوژیک می‌شوند.

یکسان نبودن گروه خونی مادر و جنین

زمانی که گروه خونی مادر و جنین یکسان نباشد. برای مثال گروه خونی مادر A و گروه خونی جنین B باشد. عدم‌تشخیص این موضوع، ممکن است موجب مرگ، زردی یا کم‌خونی شدید نوزاد شود. زیرا این ناهمسانی گروه خونی مادر و نوزاد باعث تولید نوعی آنتی‌بادی در بدن مادر شده که موجب افزایش تعداد بیلی‌روبین‌های بدن نوزاد می‌شود. چراکه در اواخر دوره بارداری احتمال ورود خون جنین به بدن مادر وجود دارد. به همین دلیل این آنتی‌بادی در بدن مادر ترشح می‌شود. معمولا برای درمان این مسئله، در هفته 28 بارداری و 72 ساعت بعد از زایمان، نوعی آمپول ایمنوگلوبولین RH به مادر تزریق می‌شود. طول درمان این زردی هم معمولا 2 هفته است.

در این نوع از زردی معمولا به‌دلیل وجود نوعی ماده در شیر مادر، امکان دفع و جذب بیلی‌روبین کاهش می‌یابد. به همین دلیل سطح بیلی‌روبین خون بالا می‌رود و نشانه‌های زردی در نوزاد دیده می‌شود. طول درمان این بیماری در صورت اجاره دستگاه زردی نوزاد در جنوب تهران تقریبا بین 3 تا 12 هفته است.

علت ادامه دار بودن زردی نوزاد چیست؟

علت ادامه دار بودن زردی نوزاد معمولا به‌دلیل برخی اختلال‌ها و بیماری‌های زمینه‌ای مثل حساسیت به شیر مادر، عفونت‌‌های ادراری و کم‌کاری تیروئید است. در صورت حساسیت به شیر مادر امکان افزایش بیلی‌روبین در خون نوزاد بالا می‌رود که طول درمان را ممکن است تا 12 هفته افزایش دهد. در صورتی که بعد از 2 هفته این بیماری درمان نشود باید آزمایش‌های لازم برای بررسی عفونت ادراری یا کم‌کاری تیروئید انجام شود. تیروئید غده‌ای در بدن است که وظیفه ترشح هورمون رشد به‌عهده این عضو است. وجود هرگونه مشکل در این غده در کاهش یا افزایش بیلی‌روبین در بدن نوزاد موثر است.

بهترین روشهای درمان و کم کردن زردی یا یرقان نوزاد

بهترین و مهم‌ترین روشهای درمان و کم کردن زردی شامل موارد زیر است. خوردن شیر مادر در کاهش سطح بیلی‌روبین نوزاد موثر است. هر 2 تا 3 ساعت یک‌بار که نوزاد بیدار می‌شود باید به‌خوبی و به مقدار کافی شیر بخورد. برای کاهش بیلی‌روبین، نوزاد باید زیر نور آبی یا سبز باشد. به همین دلیل در بیمارستان یا خانه می‌توانید از دستگاه‌های فتوتراپی استفاده کنید. این دستگاه‌ها با تولید نور سبز و آبی برای درمان زردی نوزاد موثر هستند. نوزاد خود را بدون لباس و تنها با چشم‌بند و پوشک باید درون محفظه این دستگاه قرار دهید.

اگر زردی نوزاد خیلی شدید باشد، باید خون نوزاد را با خون تازه تعویض کنند.

از کجا بفهمیم زردی نوزاد خوب شده است؟

با انجام آزمایش خون توسط پزشک، سطح بیلی‌روبین خون را اندازه می‌گیرند و می‌توان میزان بهبودی بیماری را از این طریق متوجه شد. همان‌طور که گفتیم این بیماری تقریبا 2 هفته طول می‌کشد تا درمان شود. با بهبود زردی، علائم بیماری کاهش می‌یابد. زردی پوست و چشم‌ها از بین می‌رود و رنگ ادرار و مدفوع نوزاد به رنگ طبیعی خود بازمی‌گردد. در نهایت میزان بی‌قراری و گریه‌های شدید کودک کم می‌شود و تمایل نوزاد به شیر خوردن بیشتر می‌شود.

برای یافتن پاسخ این سوال که زردی نوزاد چقدر طول میکشد؟ می‌توان گفت که ابتدا باید دلیل بروز زردی یا یرقان را در نوزاد تشخیص دهیم. اگر نوزاد به‌موقع به دنیا آمده اما کبد به‌طور کامل رشد نکرده باشد، احتمال بروز زردی به‌دلیل اختلال در دفع بیلی‌روبین افزایش می‌یابد. گاهی ممکن است وجود برخی مشکلات ژنتیکی یا بیماری‌های زمینه‌ای در مادر یا نوزاد مثل دیابت و عفونت‌های ویروسی در شکل‌گیری علائم زردی نقش داشته باشند. در این موارد ممکن است طول درمان یرقان بیشتر از 14 روز باشد.

سوالات متداول

 زردی نوزاد چقدر طول میکشد و علت آن چیست؟

 علت بروز زردی یا یرقان در نوزادان اغلب به‌دلیل نارس بودن کبد آن‌ها است. در برخی مواقع نیز به‌خاطر استرسی که زمان تولد به نوزاد وارد می‌شود، به یرقان مبتلا می‌شود.

 روشهای خانگی درمان زردی نوزاد کدام است؟

 استفاده از روشهای خانگی درمان زردی نوزاد باید بعد از مشورت با پزشک کودکان انجام شود. برای جلوگیری از آسیب به فزرندتان، تنها در صورت تایید پزشک از این روش‌ها استفاده کنید. عرق کاسنی به‌دلیل طبع سرد و خنکی که دارد در درمان زردی موثر است. می‌توانید 1 لیوان از آن را در لگن حمام نوزاد با آب ترکیب کرده و بدن نوزاد را به‌مدت 15 دقیقه در آن بشویید. همین روش را می‌توانید با جوشانده گل ختمی و گل بنفشه نیز انجام دهید.

 مادرانی که نوزادشان زردی دارد از خوردن چه غذاهایی باید اجتناب کنند؟

 مصرف بیش‌ازحد مواد غذایی که طبعی گرم و خشک دارند مثل آجیل و انواع ادویه می‌تواند زردی نوزاد را تشدید کند. بهتر است که در خوردن غذاهای دیرهضم و نفاخ مثل کله‌پاچه، پیاز و سیر خام، بادمجان و حبوبات نیز زیاده‌روی نکنید.

 عوارض زردی در نوزادان چیست؟

 توجه به علائم زردی به‌ویژه در نوزادان تازه متولد شده اهمیت زیادی دارد. زیرا اگر این بیماری به‌موقع درمان نشود، می‌تواند عوارض جبران‌ناپذیری مثل آسیب‌های مغزی، عقب‌افتادگی ذهنی و ناشنوایی برای نوزاد داشته باشد. باید حداقل تا 5 روز بعد از تولدبه‌صورت مداوم علائم زردی را در نوزاد بررسی کرد.

 دلایل طولانی شدن زردی در نوزادان کدام است؟

 مهم‌ترین دلایل طولانی شدن زردی در نوزادان مربوط به حساسیت به شیر مادر، عفونت‌‌های اداری و کم‌کاری تیروئید است. اگر غده تیروئید خوب کار نکند می‌تواند میزان بیلی‌روبین را در بدن نوزاد افزایش دهد. ازطرفی وجود هرگونه عفونت ادراری در تشدید کردن زردی نوزاد موثر است. برای درمان و بررسی مجدد وضعیت سلامت نوزاد خود، حتما با پزشک متخصص کودکان مشورت کنید.