نحوه کاشت نهال پیوندی

برای کاشت درخت پیوندی لازم است با نکاتی آشنا باشید تا نتیجه کار با شکست روبرو نشود. معمولا قیمت نهال های پیوندی از انواع معمول گران تر می باشند زیرا این درختان کوچک کیفیت بالایی دارند و با کاشت آن ها در آینده درختان بومی مقاومی خواهید داشت.

نکات مرتبط با کاشت درخت پیوندی

معمولا قیمت نهال پیوندی گردو پیوندی چندلر بالاتر از سایر انواع تکثیر نهال می باشد. به این خاطر که درختان پیوندی با کیفیت ترین هستند. در تولید این نهال ها از پیوند ارقام حساس تجاری مطابق ارقام بومی و مقاوم استفاده می شود با کاشت درخت پیوندی در آینده درختان بومی خواهید داشت که در مقابل شرایط نامطلوب از جمله آفات و بیماری ها مقاوم هستند.

اگر درخت پیوندی گردو پیوندی چندلر را برای کاشت انتخاب می کنید لازم است به یکسری نکات دقت نموده تا پروژه شما با شکست روبرو نشود. این نکات عبارت است از:

۱. هنگام کاشت باید بین سطح پیوند شده و خاک فاصله ای حدود ۵-۱۰ سانتی متر حفظ شود تا در آینده با مشاهده پاجوش ها اطمینان یابید که مربوط به پایه نهال است نه بوده نه پیوند و به راحتی آن را حذف نمایید.

۲. نکته مهم دیگر در کاشت درخت پیوندی این است که محل پیوند بایستی بالاتر از سطح خاک واقع شود. و اگر پیوند زیر خاک قرار گیرد در سال های بعد که شاخه و جوانه های جانبی تولید می شوند، مشخص نیست این شاخه متعلق به پایه بوده یا پیوند. به این دلیل نکته حائز اهمیت است که به عنوان باغبان باید شاخه های روییده از پایه را قطع نمایید زیرا این شاخه ها ویژگی های خوب پیوند را نداشته و موجب هدر رفت انرژی می شوند.

۳. تماس خاک با محل پیوند نهال ممکن است منجر به فعالیت عوامل بیماری زا قارچی/ باکتریایی شده و پیوند بشکند. در مورد بوته گل رز این موضوع مشهود است. زیرا رز ها به ویژه رز وحشی پیوند می شود و اگر این پایه اجازه رشد یابد گل های ریز سفید رنگی با تیغ های زیاد تولید می کند و رز اصلی را کاملا کنار زده و پیوند می شکند.

درختان میوه پیوندی

معمولا درختان میوه پیوندی هستند یعنی یک درخت با میوه خوب و مشخصات مورد نظر روی یک پایه دیگر با ریشه های قوی و بومی منطقه پیوند زده شده تا ویژگی های مدنظر از لحاظ تولید میوه خوب، آفات کمتر و … در کنار ریشه های قوی تجلی یابند. محل پیوند روی درختان میوه سردسیری در ارتفاع ۱۵-۲۰ سانتی متری گیاه کاملا قابل مشاهده می باشد.

این محل جایی است که گیاه دومی روی گیاه اولی اتصال یافته است. برای کاشت نهال میوه پیوندی باید بستر خاک حاصلخیز و غنی انتخاب شود. در صورتی که قصد کاشت آن را در باغچه منزل دارید و ممکن است بقایای ساختمانی مانند گچ و سیمان در آن وجود داشته باشد بهتر است ابتدا این مواد از باغچه خارج شده و مخلوط خاک زراعی مرغوب به همراه کود حیوانی پوسیده و ماسه حداقل به اندازه نیم متر و بیشتر در باغچه فراهم شود.

باغبان ها پیشنهاد می کنند بیشتر از یک و نیم متر عمق خاک باغچه را برداشته زیرا درخت میوه تا چند متری عمق زمین ریشه می گستراند و با خاکی که مخلوطی از خاک زراعی و کود حیوانی و ماسه باشد جایگزین نمایید. البته هر اندازه خاک دارای باقی مانده موجودات زنده از جمله گیاهان و جانوران مانند پوست، مو ، پودر استخوان و… باشد رشد درخت در آینده به علت وجود مواد آلی بیشتر، بهتر می شود.

مراحل تولید درخت پیوندی

برای تولید درختان پیوندی مراحل زیر طی می شود:

در اواخر تابستان زمین مورد نظر برای احداث نهال پیوندی انتخاب و آبیاری می شود. این آبیاری به گونه ای است که زمین به حالت نم آب درآید تا بذور علف هرز سبز شده و با تراکتور خاک را زیر و رو  شخم زده تا همه این علف های هرز سبز شده از بین بروند.

بافت خاک را بر اساس آنالیز خاک اصلاح می کنیم. در کل توسط کودهای آلی که منع استفاده ندارند خاک را تقویت و اصلاح می کنند. کود روی سطح خاک پاشیده و توسط دیسک و ادوات خاکورزی کود و خاک را با هم مخلوط می کنند.

پس از اصلاح خاک، نوبت به ایجاد شیار یا جوی و پشته هایی به فاصله یک متر در جهت شمال/جنوب یکدیگر می باشد تا بتوان بذور را درون این جوی ها یا روی پشته ها با توجه به بافت خاک، شیب زمین و … به شکل ردیفی بسته به نوع بذر با فاصله حدودا ده سانتی متر در طول ردیف کاشت.

بهترین روش جهت آبیاری درخت پیوندی، آبیاری قطره ای توسط لوله های تیپ در هر ده سانتی متر یک عدد قطره چکان می باشد. با این روش ریشه نهال سطحی شده و به عمق نمی رود و ریشه های مویی زیادی تولید می شود. با این وجود برخی آبیاری غرقابی را برای نهال پیوندی در نهالستان استفاده می کنند.

از معایب این روش ازدیاد علف های هرز، تولید ریشه های ضخیم و عمیق و مصرف بی رویه آب می باشد. به این ترتیب هنگام انتقال درخت پیوندی به علت این که ریشه مویی کمی دارد آسیب زیادی دیده و عملکردش در باغ اصلی کاسته می شود. در حالی که استفاده از آبیاری قطره ای موجب سهولت در استفاده از کود و سموم می گردد.

در تولید درخت پیوندی این نکته حائز اهمیت است که در نهالستان نیز همچون باغ، آفات مختلفی ممکن است وجود داشته که به علت تراکم بالا شیوع بیشتری دارند. آفاتی از جمله کنه، سفیدک یا قارچ، شته، کرم سفید ریشه و … که هر یک لازم است در زمان درست مورد مبارزه قرار گیرد وگرنه خسارات جبران ناپذیری وارد می شود.

یکی از اصلی ترین مراحل تولید درخت پیوندی این است که پس از سبز شدن نهال ها، با توجه به زمان پیوند شهریور یا اوایل فصل رشد بعدی پیش از پیوند زدن همه نهال ها صورت می گیرد هرس است. به این ترتیب تمام نهال ها توسط نیروی کار تراش داده شده و شاخه های اضافه حذف تا درخت آماده پیوند گردد.

در این مرحله به مهمترین قسمت تولید درخت پیوندی می رسیم که توجه به آن حائز اهمیت است. در حقیقت اکثر درختان هسته دار توسط پیوند جوانه تکثیر می یابند. بهتر است برای ارقام دانه دار روش پیوند چوب مانند چیپ، نیمانیم و … استفاده شود. گفتنی است بهترین زمان برای پیوند جوانه موقعی است که حداقل قطر پایه  نیم سانتی متر باشد.

در ضمن موقعی این کار انجام شود که شاخه های پیوندک بالغ هستند و هر دو پایه و پیوندک به آسانی پوست بدهند. برای تولید یک درخت پیوندی با کیفیت، تهیه پیوندک مهمترین بخش تولید نهال محسوب می شود که حتما بایستی از باغ مادری مولد اصلاح شده که فاقد هر نوع بیماری و آفتی است، انتخاب شود.

همچنین این که از چه قسمت درخت مادری و چه پیوندکی تهیه می شود در جثه، میزان و زمان باردهی درخت تولیدی تاثیر بسیاری دارد. معمولا از سر درخت و یا بخش بالایی و تاج، شاخه های پیوندک تهیه می شود و ترجیحا از بخش میانی شاخه، پیوندک هایی گرفته می شود که حتما حداقل از یک جوانه گل و یک جوانه چوب ایجاد شده باشد.

این کار سبب شده اختلالات ژنتیکی کمی ایجاد شود و نهال تولیدی زودتر از حد معمول به بلوغ برسد. ضمنا جثه کوچکتری داشته و شدیدا پربارتر گردد. بهترین پیوند جوانه جهت هسته داران پیوند شکمی یا تی می باشد. مناسب ترین زمان انجام این پیوند اواخر فصل رشد و پیش از خواب درخت می باشد.

سعی کنید پیوند سمت جنوبی پایه و در ارتفاع ۱۰-۱۵ سانتی متری سطح زمین صورت گیرد تا باد آسیب کمی به آن زده و درخت به طور مستقیم رشد کند. برای پیوند درخت دانه دار و برخی از هسته داران مانند گیلاس به علت این که عادت باردهی روی شاخه های ۲-۳ ساله به بعد است، جهت باردهی زودتر بایستی از شاخه های سیخک یا اسپور استفاده شود.

از آنجا که این شاخه ها در طی فصل جاری به بلوغ نرسیده؛ بهتر است شاخه های پیوندک این درختان در ابتدای زمستان تهیه و در دمای ۲-۴ درجه سانتی گراد در یخچال نگهداری و در اوایل فصل رشد موقعی که پایه یکساله است به روش پیوند چوب مانند نیمانیم، اسکنه، V و … پیوند صورت گیرد.

در این روش بچگیری (حذف شاخه های اضافه از زیر پیوند) کمتری در مقایسه با پیوند جوانه نیاز است. در مورد پیوند درخت گردو بهتر است در نواحی سردسیر روی پایه های ۳-۴ سال انجام شده تا سرمای زمستان به آن آسیب نزند. گردو را مانند باقی درختان می توان پیوند زد.

روش های کاربردی برای گردو پیوند نیمانیم و چیپ در ابتدای فصل رشد می باشد که پیوندک آن در یخچال نگهداری شده یا پیوند جوانه به روش شکمی می باشد.

• سربرداری درخت پس از پیوند

پس از حدود ۶ ماه با آغاز فصل رشد جدید بایستی نهال های پیوندی دقیقا بالای محل پیوند سر برداری شوند تا رشد آن ها تحریک گردد. اگر هنگام پیوند در موقع جودرو صورت گیرد بعد از ده روز از انجام پیوند با افتادن دمبرگ جوانه، موفقیت پیوند مشخص می شود و سربرداری نهال انجام خواهد شد.

بعد از سربرداری نهال به جز از پیوند، جوانه های هرز بسیاری از قسمت پایه درخت رشد یافته که باید هرس گردند. در پیوندی که هنگام جود درو صورت می گیرد دفعات سبز شدن این جوانه ها زیاد بوده و حداقل باید ۳-۴ مرتبه بچ گیری انجام شود اما در پیوند شهریور تعداد بچ گیری کمتر است.

در طی زمان با بزرگ شدن درخت پیوندی و اتمام فصل رشد و آغاز پاییز به علت تراکم زیاد و جلوگیری از آفتاب سوختگی نهال ها، درختان پیوندی را با رنگ سفید پلاستیک بر پایه آب رنگ آمیزی می کنند.

• انتقال درخت پیوندی از نهالستان

بهترین تایم انتقال درخت پیوندی با توجه به منطقه، اواخر پاییز پیش از شروع بارندگی های زمستانه می باشد تا نهال فرصت کافی جهت ترمیم ریشه های زخمی شده و استقرار در زمین اصلی را داشته و از شروع فصل رشد جدید با بقیه درختان رشد خود را شروع کند.

با ابزاری از جمله مینی بیل، بیل بکهو و در مواردی بیل دستی و نیروی انسانی متبحر ریشه های درخت پیوندی از خاک جدا و برای کاشت به محل اصلیکاشت نهال در زمین اصلی اصول و قوانین خاص خود را دارد که در صورت رعایت این اصول بدون مشکل در زمین اصلی نهال می کارید و در آینده با مشکل هزینه مواجه نخواهید شد، در این مقاله سعی می کنیم کلیه اصول و قوانین اصلی در کاشت نهال بصورت خلاصه به شما آموزش دهیم.

اصول کاشت نهال در زمین اصلی:

شاید جالب باشد بدانید که اصول کاشت نهال در زمین اصلی از لحظه کاشت شروع نمی شود، بلکه رعایت این اصول به خرید نهال از نهالستان نیز کشیده می شود، چرا که شما نمی توانید بدون آگاهی داشتن از نیازهای خاص و شرایط خاصی که نوع درخت میوه و یا حتی رقم درخت میوه ی انتخابی شما می پسندد اقدام به آماده سازی زمین کنید، برای روشن شدن این سوال به قسمت حفر چاله در حین آماده سازی خاک اشاره می کنیم تا زمانیکه ندانید چه نوع درخت میوه و چه رقمی را می خواهید کاشت کنید، آیا می توانید سوراخ هایی با فاصله و عمق مناسب حفر کنید؟

بنابراین در توضیح اصول اساسی و بسیار مهم در کاشت نهال به مرحله قبل از کاشت و زمان انتخاب رقم و نوع درختان میوه در نهالستان باز می گردیم.