فوبیا آسانسور چیست ؟

فوبیای آسانسور و نقش VR تراپی در درمان آن

فوبیا آسانسور نوعی ترس غیر منطقی است. که می تواند تمامی واکنش های فرد را تحت تاثیر قرار دهد و عملکرد حرکتی او را دچار اختلال جدی نماید. این ترس معمولا نسبت به یک مکان و یا شرایط خاص می باشد. یکی از فوبیاهای بسیار شایع در میان انسان ها، فوبیای آسانسور است. که خیلی از افراد از آن رنج می برند و متاسفانه خیلی از افراد نمی دانند که به این فوبیا دچار شده اند. اما زمانی که درون آسانسور قرار می گیرند، دچار نفس تنگی شده و منتظر رسیدن هر چه سریع تر به طبقه مورد نظر هستند. به همین دلیل در ادامه قصد داریم شما را با علل و نشانه های فوبیای آسانسور و نقش VR تراپی در درمان آن، به طور کامل آشنا کنیم.

فوبیای آسانسور چیست؟

فوبیای آسانسور نوعی ترس بیش از اندازه از فضای بسته است. که فرد هنگام ورود به آسانسور و بلافاصله پس از بسته شدن در آسانسور به آن دچار می شود. امروزه بسیاری از انسان ها درگیر این فوبیا می باشند. اما برخی از این افراد پس از ورود به آسانسور دچار حملات جدی مانند نفس تنگی، افزایش ضربان قلب، عرق کردن بیش از حد و … می شوند.

این افراد معمولا ترجیح می دهند  20 طبقه را با استفاده از پله ها، بالا بروند. اما حتی دو تا سه دقیقه درون آسانسور قرار نگیرند. به همین دلیل است که خرابی آسانسور و توقف آن برای حتی 1 دقیقه می تواند این افراد را به حملات پانیک دچار نماید. از همین رو این افراد در هر شرایطی از سوار شدن در آسانسور فرار می کنند.

دلایل ایجاد فوبیای آسانسور

معمولا این نوع از فوبیا، ریشه در کودکی افراد دارد. گیر افتادن در آسانسور برای مدت زمان طولانی و یا به تنهایی می تواند خاطره اضطراب آور تلخی را برای فرد به وجود آورده باشد. که زمینه فوبیا فرد نسبت به آسانسور می باشد. به همین دلیل هنگامی که فرد سوار آسانسور می شود، خاطرات اضطراب آور خود را به یاد می آورد. که در نهایت موجب استرس و حملات پانیک فرد می شود. تنبیه های کودکی در فضاهای بسته و تاریک مانند انباری نیز، می تواند فوبیای فضای بسته ایجاد نماید. که شامل ترس از آسانسور نیز می شود.

نشانه های فوبیای آسانسور

• تپش قلب نامنظم و ایجاد نفس تنگی از ابتدایی ترین علائم و نشانه های این نوع فوبیا می باشد.
• ترس شدید و غیر طبیعی از خراب شدن آسانسور و ماندن میان طبقات یا ترس از سقوط آسانسور
• عرق کردن شدید بدن و احساس ضعف و بی حالی فرد نیز از دیگر علائم آن است.
• نگرانی و اضطراب بیش از اندازه پس از بسته شدن درب آسانسور
• ترجیح به استفاده از پله ها و اجتناب از سوار شدن آسانسور نیز از نشانه های ترس از آسانسور می باشد.
• ترس شدید از خفگی و احساس ناتوانی در تنفس هنگام حضور در آسانسور
• همچنین تمایل به حضور در فضاهای باز و بدون سقف نیز می تواند از نشانه های این نوع فوبیا محسوب شود.

نقش VR تراپی در درمان فوبیای آسانسور

افرادی که میزان فوبیای آن ها نسبت به آسانسور خیلی شدید نمی باشد. معمولا با خود درمانی و راهکارهای معمول می توانند بر این ترس غلبه نمایند. از جمله راهکارهای خود درمانی می توان به موارد زیر اشاره نمود.

–       تصور رویاهای شیرین و جذاب هنگام حضور در آسانسور

–       پذیرش فوبیا خود نسبت به آسانسور و …

اما در صورتی که فرد به قدری نسبت به آسانسور ترس داشته باشد. که هنگام حضور در آن دچار حملات پانیک و احساس خفگی شود. بهتر است علاوه بر خود درمانی از روش های نوین درمانی نیز برای درمان فوبیا خود کمک بگیرد. خیلی از افرادی که به این فوبیا دچار هستند. برای اجتناب از مصرف دارو، از مراجعه به پزشک خودداری می نمایند.

VR تراپی نوعی روش درمانی نوین است. که با استفاده از واقعیت مجازی و مواجهه نمودن فرد با ترس هایش در فضای مجازی به درمان فوبیای آسانسور کمک می نماید. در این روش با تصویر سازی فضای آسانسور، فرد را در شرایط ترس قرار می دهد. تا به مرور زمان و مرحله به مرحله این ترس را از بین ببرد. به همین دلیل است که امروزه VR  تراپی یکی از روش های پرطرفدار و موثر در از بین بردن فوبیا می باشد.

علت ترس از آسانسور + راه درمان

امروزه در بسیاری از ساختمان ها از آسانسور استفاده می شود و تمامی افراد، هزاران بار در طول زندگی خود، سوار آسانسور می شوند. این وسیله نیز همانند بسیاری از اختراعات بشر، به طور ناگزیر، در زندگی ما انسان ها نقش بسیار مهمی را ایفا می کند. حال تصور کنید که برخی از افراد، علی رغم نیاز روزمره ی خود به آسانسور، هنگام استفاده از آن، دچار ترس و اضطراب می شوند. واضح است که این امر، مشکلات فراوانی را برای آنها به همراه خواهد داشت و حتی ممکن است روند فعالیت های روزمره شان را مختل نماید.

ترس از آسانسور، به طور رسمی یک فوبیا محسوب نمی شود. اما در رده ی اختلالات اضطرابی، طبقه بندی شده و از جمله مسائلی است که می تواند از سایر مشکلات روانی و فوبیاها ناشی گردد.

علائم ترس از آسانسور

به طور کلی، احساس ترس و نگرانی شدید، از بارزترین نشانه های اولیه ی این اختلال محسوب می شوند. فردی که به این معضل دچار باشد، غالبا ترجیح می دهد که به جای آسانسور، از راه پله استفاده کند و حتی چندین طبقه را به این صورت بالا و پایین برود. اینگونه افراد، در صورت قرارگیری در اتاقک آسانسور، نشانه هایی چون تپش قلب، تنگی نفس، ضعف، تعریق و حتی حملات پانیک را از خود نشان می دهند.

علت ترس از آسانسور

همان طور که پیش‌تر گفته شد، این مسئله، میتواند از سایر اختلالات و مشکلات روانی ناشی گردد. هرچند که به طور کلی، چندین عامل می توانند در بروز این فوبیا نقش داشته باشند. شایع ترین دلایل ابتلا به ترس از آسانسور، عبارت اند از:

تنگناهراسی (کلاستروفوبیا) :

این اختلال می تواند یکی از اولین دلایلی باشد که در بدو امر، به ذهن بسیاری از افراد خطور می نماید. فرد مبتلا به کلاستروفوبیا، هنگام قرارگیری در فضای تنگ و بسته، احساس هراس و اضطراب شدیدی را تجربه می کند. از آنجایی که اتاقک آسانسور نیز محیطی کوچک و بسته محسوب می شود، حضور در آن، می تواند برای مبتلایان به کلاستروفوبیا، استرس زا و ناراحت کننده باشد.

انزواطلبی (آگورافوبیا) :

افراد مبتلا به این اختلال، از قرارگیری در محیط های شلوغ، اجتناب می کنند. شاید در بدو امر، اتاقک آسانسور، فضای مناسبی برای این اشخاص به نظر برسد. اما مشکل از جایی شروع می شود که همزمان، عده ی زیادی در کابین آسانسور تجمع کنند. در این هنگام، افراد انزواطلب، دچار اضطراب می شوند و به همین علت، بسیاری از آن ها، به طور کلی از آسانسور استفاده نمی کنند.

ترس از ارتفاع (آکروفوبیا) :

افرادی که از ارتفاع می ترسند، بالا رفتن با آسانسور را تجربه ای هراس انگیز تلقی می کنند. به علاوه، حرکت به سمت پایین، با سرعت زیاد نیز می تواند برایشان استرس زا باشد.

عوامل ژنتیکی :

ترس از آسانسور نیز همانند بسیاری از اختلالات روانی، می تواند از عوامل وراثتی ناشی شود. بر اساس تحقیقات انجام شده، اگر در میان خویشاوندان درجه یک شما، فردی به این اختلال دچار می باشد، ممکن است شما نیز پتانسیل ابتلا به ترس از آسانسور را دارا باشید.

تجربیات ناگوار :

بسیاری از اشخاصی که قبلا در آسانسور گیرافتاده اند، تا جای ممکن از ورود مجدد به آن، اجتناب می کنند. ممکن است پس از گذشت زمان، تأثیرات روانی اینگونه تجربیات کمرنگ شده و از بین برود. اما در بسیاری از موارد، فرد تا مدت ها درگیر آن خواهد بود. به علاوه، در میان افرادی که در کودکی و حتی بزرگسالی، حبس شدن در فضاهای تنگ و محدود را تجربه کرده اند، تنگناهراسی و ترس از آسانسور، به کرات دیده می شود.

در کنار تجربیات شخصی، بسیاری از اشخاص در نتیجه ی تماشای برخی آثار سینمایی ژانر وحشت و یا مطالعه ی داستان های ترسناکی که در آنها به مواردی مشابه پرداخته شده است، برای مدتی به ترس از آسانسور و به طور کلی، فضاهای بسته دچار می شوند.

عوارض ترس از آسانسور

به طور کلی، این نوع اختلال نیز همانند سایر فوبیاها، روند فعالیت ها و زندگی روزمره ی افراد را با مشکلاتی مواجه می نماید. به علاوه، این فوبیا، برای اغلب افراد جامعه شناخته شده و قابل درک نمی باشد. به همین علت، بسیاری از مبتلایان، از توضیح مشکل خود به دیگران ناتوان اند و به ناچار، خود را در شرایطی قرار می دهند که برایشان آزاردهنده می باشد. از این رو ممکن است اختلال فوق، در بسیاری از موارد، به کاهش عزت نفس افراد منجر شود.

جدای از تمامی این ها، ترس از آسانسور نوعی اختلال اضطرابی است و با عوارض موقتی چون تنگی نفس، تپش قلب، تعریق و حتی پنیک اتک همراه می باشد و تمامی موارد مذکور، در طولانی مدت می تواند مشکلات جسمی و روحی مزمن برای فرد ایجاد نماید.

درمان ترس از آسانسور

واضح است که برای درمان قطعی این اختلال، رجوع به روانشناس ضروری می باشد. در ابتدا لازم است تا درمانگر، علت اصلی ترس شما از آسانسور را شناسایی نماید. در این مورد، استفاده از درمان های شناختی رفتاری بسیار مفید و نتیجه بخش خواهد بود. در اغلب موارد، برای درمان این نوع فوبیا، دو شیوه ی «غرقه سازی» و «حساسیت زدایی نظم» به کار گرفته می شود.

در روش حساسیت زدایی نظم، از فرد مراجعه کننده خواسته می شود تا خود را در محیطی آرام و به دور از عوامل استرس زا تصور نماید و سپس سوار شدن به آسانسور را در ذهن خود مجسم کند. پس از چندین بار انجام این تمرین و کاهش اضطراب فرد، از او خواسته می شود تا به آرامی سوار آسانسور شده و به تدریج به استفاده از آن عادت کند.

روش دوم، یعنی غرقه سازی، به این صورت انجام می شود که صرف نظر از اضطراب و واکنش های فرد، از او خواسته می شود تا با ترس خود مواجه شده و نهایتاً به آن غلبه کند. تجربه نشان می دهد که این شیوه، در ابتدا بیمار را به شدت وحشت زده می نماید. اما به تدریج از میزان ترس و اضطراب او کاسته خواهد شد. گاهی اوقات از تکنولوژی های تازه ای چون واقعیت مجازی، برای روبه رو کردن افراد با ترس هایشان استفاده می شود.

در شرایط بسیار حاد، برخی درمانگرها، از روش هیپنوتیزم نیز استفاده می نمایند.

علی رغم روش های مذکور، برخی متخصصان برای نتیجه بخشی بهتر، داروهایی را نیز تجویز می نمایند. دارودرمانی اثربخشی سریع تری دارد. اما مشکل را به طور ریشه ای برطرف نمی کند و می تواند عوارضی را نیز به همراه داشته باشد.

به اشخاص توصیه می شود که با وجود در نظر گرفتن ضرورت مراجعه به روانشناس، خود با کسب اطلاعات در خصوص نحوه ی عملکرد آسانسور و میزان امنیت آن، ترس و نگرانی خود را کاهش دهند و برای اطمینان بیشتر، نکات ایمنی لازم را بیاموزند تا در صورت وقوع احتمالی هر نوع حادثه، بدون نگرانی و وحشت زدگی، برای مقابله با آن آماده باشند. به علاوه، افراد می توانند هنگام استفاده از آسانسور، با انجام تکنیک های تنفسی و روش های آرامش بخش مشابه، اضطراب خود را تا حد زیادی کنترل نمایند.

 

منابع: شرکت آسانسور در سنندج

مرکز ترک اعتیاد در سنندج

تعمیر موبایل در سنندج