عکاسی
-
رسانه سلامت و دانش
تصویر روز ناسا: سحابی باشکوه شیر
ماده پرانرژی سحابی که از پوسته های منبسط شونده گاز یونیزه شده تشکیل شده، هم به لطف برانگیختگی حاصل از تابش ستارگان نورافشانی می کند و هم به اندازه کافی فشرده هست که تحت تاثیر جاذبه گرانشی خود، منقبض شود و ستارگان تازه ای را به وجود بیاورد. بزرگی ظاهری سحابی شیر (Sh2-132) اندکی بیشتر از قرص کامل ماه (نیم درجه) است. این سحابی نشری (نورافشان) با فاصله 10هزار سال نوری در صورت فلکی قیفاووس واقع شده است. قیفاووس (سفئوس) در اساطیر یونانی، پادشاه سرزمینی افسانه ای به نام «اتیوپیا» در شرق مدیترانه بود که صدالبته ارتباطی به کشور امروزی اتیوپی در شرق آفریقا ندارد. «کاسیوپیا» (ذات الکرسی)، «آندرومدا» (امراه المسلسله)، «پرسئوس» (برساوش) و پگاسوس (فرس اعظم) از دیگر صورت های فلکی مرتبط با افسانه قیفاووس در اساطیر یونان، همگی در همسایگی صورت فلکی قیفاووس در آسمان جای گرفته اند. اعتبار تصویر و حق چاپ: عمران بدر. برای مشاهده عکس در ابعاد بزرگ، اینجا را کلیک کنید. منبع: تصویر روز ناسا 5454
-
رسانه سلامت و دانش
تصویر روز ناسا: کهکشان ما از فاصله ۴۰ میلیون سال‌نوری چه شکلی است؟
این تصویر واضح و رنگارنگ، هسته برآمده مرکزی و جعبه‌ای‌شکل کهکشان را نشان می‌دهد که با رگه‌های غبار پراکنده در صفحه نازک کهکشان پوشیده شده است. NGC 4565 حدود ۴۰ میلیون سال‌نوری با ما فاصله دارد (۱۶ برابر فاصله ما تا کهکشان آندرومدا) و پهنای آن به حدود ۱۰۰ هزار سال نوری می‌رسد. این کهکشان از نوع کهکشان‌های مارپیچی یا مارپیچی-میله‌ای است و ابعاد و شکل کلی آن شباهت زیادی به کهکشان خودمان، راه‌شیری دارد؛ بنابراین می‌توان گفت که کهکشان خودمان هم از فاصله‌های دور و در نزدیکی صفحه کهکشان، به این شکل دیده می‌شود. NGC 4565 از نگاه عموم منجمان آماتور، شاهکار آسمانی برجسته‌ای است که به دلایل مرموزی از لیست اجرام غیرستاره‌ای «شارل مسیه» غایب است. اعتبار تصویر و حق چاپ: Lóránd Fényes. برای مشاهده عکس در ابعاد بزرگ، اینجا را کلیک کنید. منبع: تصویر روز ناسا ۵۴۵۴
-
رسانه سلامت و دانش
تصویر روز ناسا: دنباله‌داری با دو دم مخالف
چرا دنباله‌دار Pons-Brooks اکنون دارای دنباله‌هایی است که جهت‌شان مخالف یکدیگر است؟ دیدنی‌ترین دنباله، دم یونی با آن رنگ آبی درخشان است که در پایین تصویر دیده می‌شود. دنباله یونی که دنباله گازی هم نامیده می‌شود، مستقیماً توسط باد خورشیدی شکل می‌گیرد که از خورشید به بیرون رانده می‌شود و دقیقاً سمت مخالف خورشید را نمایش می‌دهد. در سمت راست-بالای تصویر، گیسوی درخشان دنباله‌دار 12P/Pons–Brooks را می‌بینید. هسته دنباله‌دار بسیار کوچک است و چند کیلومتر بیشتر پهنا ندارد، اما بر اثر گرم شدن سطح آن، توده‌های گاز و غبار از سطح آن آزاد می‌شوند و به شکل توده‌ای کروی گرداگرد هسته را فرا می‌گیرند. این ابر کروی که «گیسو» نام دارد، همان سر دنباله‌دار است که در تصاویر یا با چشم غیرمسلح دیده می‌شود. دم غباری دنباله‌دار که از گیسو بیرون می‌آید، عمدتاً به سمت چپ کشیده شده است. دم غبارآلود تحت فشار نور خورشید به بیرون رانده می‌شود، اما ذرات آن سنگینند و تمایل دارند در همان مسیر دنباله‌دار به حرکت خود ادامه دهند؛ ازاین‌رو در زاویه‌ای بین دنباله یونی و مسیر حرکت قرار می‌گیرند و معمولاً خمیده دیده می‌شوند؛ حتی از برخی زاویه‌ها می‌توانند در جهت مخالف دنباله یونی ظاهر شوند. ستاره دوردست و درخشان اِرنَب (آلفا – …
-
رسانه سلامت و دانش
تصویر روز ناسا: جزیره کهکشانی ستاره‌فشان
به نظر می‌رسد این کهکشان بیش از آنچه در دیگر کهکشان‌ها معمول است، حاوی مناطق HII است که ستاره‌های غول‌پیکر در آن‌ها پدید می‌آیند و با درخشش سرخ‌فام گاز هیدروژن اتمی مشخص شده‌اند. نواحی غول‌پیکر HII با خوشه‌های ستارگان داغ و پرجرمی روشن می‌شوند که در پایان عمر کوتاه ولی پرتلألؤ خود به صورت ابرنواخترهای درخشان منفجر می‌شوند. وقتی نرخ تولد ستارگان در کهکشانی بسیار زیاد باشد، منجمان به آن کهکشان «ستاره‌فشان» می‌گویند. کهکشان NGC 2403 عضو گروه کهکشان‌های M81 است و شباهت زیادی به کهکشان مثلث یا M33 دارد، سومین کهکشان بزرگ در گروه محلی (بعد از راه‌شیری و آندرومدا) که سرشار از مناطق ستاره‌ساز است. ستارگان پرنورتری که شعاع چهارگانه نور آن‌ها بسیار دراز است، در پیش‌زمینه تصویر واقع شده‌اند و متعلق به کهکشان راه‌شیری هستند. همچنین در پیش‌زمینه این تصویر تلسکوپی ژرف و وسیع، ابرهای میان‌ستاره‌ای کم‌فروغ و غبارآلود کهکشان خودمان را می‌بینید که به نام «سیروس کهکشانی» یا «سحابی‌های شار یکپارچه» شناخته می‌شوند. عوارض کم‌نوری که به نظر می‌رسد از خود NGC 2403 گسترش یافته‌اند، احتمالاً جریان‌های ستاره‌ای حاصل از جزر و مد گرانشی هستند که در فعل‌وانفعالات گرانشی با کهکشان‌های همسایه از این کهکشان به بیرون کشیده شده‌اند. اعتبار تصویر و حق چاپ: (تیم F.A.C.T) …
-
رسانه سلامت و دانش
تصویر روز ناسا: ستاره ولف-رایت
لبه درخشان، سحابی حلقه‌مانندی را که با درخشش هیدروژن یونیزه و گاز اکسیژن ردیابی شده است، برجسته می‌کند. کمان‌های پیچیده و درخشانی که در گستره ابرهای میان‌ستاره‌ای منطقه جا خوش کرده‌اند، پوسته‌های موادی هستند که سوار بر بادهای ستاره‌ای از ستاره ولف-رایت WR 134، درخشان‌ترین ستاره نزدیک به مرکز قاب، به بیرون پرتاب شده‌اند. مشاهدات رصدی، فاصله این ستاره را حدود ۶۰۰۰ سال‌نوری از ما برآورد می‌کند؛ بنابراین پهنای قاب تصویر بیش از ۱۰۰ سال نوری است. ستارگان عظیم ولف-رایت (Wolf-Rayet) که پوشش بیرونی خود را با بادهای ستاره‌ای نیرومند از دست می‌دهند، ستارگانی برهنه به شمار می‌روند و از آنجایی که هسته داغ ستاره نمایان می‌شود، به‌شدت درخشان و داغ دیده می‌شوند. این ستارگان سوخت هسته‌ای خود را با سرعتی خارق‌العاده می‌سوزانند و با انفجار ابرنواختری تماشایی به این مرحله نهایی از تکامل ستاره‌های عظیم پایان می‌دهند. بادهای ستاره‌ای و ابرنواختر نهایی، مواد میان ستاره‌ای را با عناصر سنگینی که طی انفجار نهایی ساخته می‌شوند، غنی می‌کنند تا به عنوان مواد خام برای شکل‌گیری نسل‌های بعدی ستارگان در فضای کهکشان پخش شود. اعتبار تصویر و حق چاپ Xin Long. برای مشاهده عکس در ابعاد بزرگ، اینجا را کلیک کنید. منبع: تصویر روز ناسا ۵۴۵۴
-
رسانه سلامت و دانش
تصویر روز ناسا: تلسکوپ‌های کمکی زیر آسمان پرستاره جنوب
با وجود شباهت به R2D2، ربات محبوب جنگ ستارگان (Star Wars)، این سه سازه هیچ ارتباطی به دنیای خیالی جرج لوکاس یا ربات‌هایی که می‌شناسید، ندارند. این سازه‌ها در رصدخانه پارانال واقع در صحرای آتاکامای شیلی قرار دارند و تلسکوپ‌های کمکی 1.8 متری را جای داده‌اند. تلسکوپ‌های کمکی برای تداخل‌سنجی مورداستفاده قرار می‌گیرند و به کمک ۴ تلسکوپ ۸ متری VLT می‌آیند. جهت تداخل‌سنجی، نور هر تلسکوپ با سیستمی از آینه‌ها در تونل‌های زیرزمینی هدایت می‌شود تا در نقطه کانونی مشترکی به هم برسند. تداخل‌سنجی، تکنیک خلاقانه‌ای است که در آن، نور گردآوری‌شده از چند تلسکوپ کوچک با هم تداخل داده می‌شود تا تصویر تلسکوپ بسیار بزرگ‌تری که قطر آن با بیشترین فاصله بین تلسکوپ‌های کوچک برابری می‌کند، شبیه‌سازی شود. البته همان‌طور که انتظار دارید، این تکنیک فقط برای اجرام نسبتا پرنور قابل استفاده است، اما تفکیک بسیار بالایی را به ارمغان می‌آورد. در حال حاضر، ۴ تلسکوپ کمکی (AT) عملیاتی‌اند؛ هرکدام مجهز به انتقال‌دهنده‌ای است که تلسکوپ را در امتداد مسیرهای ازپیش‌تعیین‌شده حرکت می‌دهد و با فراهم آوردن چینش‌های مختلف در ترکیب با تلسکوپ‌های ثابت ۸ متری، تداخل‌سنجی را در ابعاد مختلفی امکان‌پذیر می‌کند، به‌طوری‌که در بهترین حالت تصویری متناظر با تلسکوپ ۲۰۰ متری تهیه می‌شود. بر فراز این …
-
رسانه سلامت و دانش
تصویر روز ناسا: پیش‌بینی وضع هوا در سیاره فراخورشیدی «اسطرلاب»
این سیاره در مداری بسیار نزدیک به ستاره‌اش می‌چرخد و دچار قفل‌شدگی گرانشی است، به‌طوری‌که هر ۰٫۸ شبانه‌روز نجومی یک‌بار به دور خودش و در حرکتی هماهنگ، یک بار به دور ستاره مادرش می‌چرخد. قفل‌شدگی گرانشی، پدیده‌ای است که معمولا در گردش اجرام سبک در مداری نزدیک به دور اجرام سنگین اتفاق می‌افتد و طی آن، انتقال تکانه زاویه‌ای بر اثر جزرومد، باعث می‌شود که دوره گردش وضعی و انتقالی جرم سبک‌تر با هم برابر شود. بسیاری از قمرهای بزرگ منظومه شمسی مانند چهار قمر گالیله‌ای مشتری، ماه قمر زمین و قمرهای بزرگ زحل و اورانس، همگی دچار قفل‌شدگی گرانشی شده‌اند. دقیقا به همین دلیل است که ما همیشه چهره یکسانی از ماه، قمر زمین را می‌بینیم و هرگز نمی‌توانیم نیمه پنهان ماه را از روی زمین مشاهده کنیم. سیاره فراخورشیدی WASP-43b حدود ۲ میلیون کیلومتر از ستاره مادرش فاصله دارد. هرچند ستاره مادر این منظومه، جزء کوتوله‌های سرخ است و بسیار کوچک‌تر و خنک‌تر از خورشید است، اما فاصله این سیاره فراخورشیدی که کمتر از یک بیست‌وپنجم فاصله مداری عطارد است، سبب می‌شود که در طول روزهای دائمی نیمکره روشن سیاره، دما به ۱۴۰۰ درجه سلسیوس (۲۵۰۰ درجه فارنهایت) می‌رسد که برای ذوب کردن آهن، کافی است. این اندازه‌گیری‌ها …
-
رسانه سلامت و دانش
از دودکش‌جن تا لاماها در برف/ تصاویری که روح انسان را جلا می‌دهند/ عکس
غزال زیاری: شن‌های سیاه ایسلند، قله‌های مملو از برف شیلی و تپه‌های شنی نارنجی رنگ و سوخته نامیبیا؛ مسابقه عکاسی جهانی سونی در سال ۲۰۲۴ بهانه‌ای بود تا تصاویری بکر و زیبا از مناظر طبیعی، طبیعت وحشی، شگفت‌انگیز و ترسناک کره زمین به دست ما برسد. عکاسی به نام “لیام مان” برای عکسی که در جزیره اسکای اسکاتلند و با نور پهپاد گرفته، جایزه برتر عکاسی از منظره را مال خود کرد. ثبت این تصویر به زمان‌بندی و هماهنگی دقیقی نیاز داشت. مان در این باره گفته: « شب‌ها کولاک می‌شد و برای ثبت این تصویر، تنها چند دقیقه زمان داشتم تا قبل از درخشیدن ماه آن را بگیرم.» برنده کلی در دسته‌های مختلف این مسابقه در روز ۱۸ آوریل در لندن اعلام خواهدشد و عکاسانی از سراسر دنیا برای شرکت در این مسابقه، بیش از ۳۹۵ هزار عکس را ارسال کرده‌اند. عکس ۱: “Spire” مناره‌ای عجیب از چشم‌انداز بی‌نظیر Utah Badlands، که در نور طلایی غروب خورشید به تصویر کشیده شده. مناره‌ای با ارتفاع ۲۵ متر که ظاهری ماورایی دارد و یادآور فیلم جنگ ستارگان است. عکاس :Marcin Zajac از لهستان عکس ۲: “طلوع ماه بر فراز Storr“ با طلوع ماه در سرتاسر افق، نورها بر فراز منطقه Storr …
