علائم بیماری قلبی در کودکان را بشناسید
خیلی از مادران با دیدن علائم نامتعارفی در نوزاد و یا کودک خود، دچار نگرانی به دلیل وجود بیماری در فرزند خود می شوند و به متخصص قلب کودکان مراجعه می کنند. در بعضی مواقع این علائم می تواند نشان دهنده ی وجود یک بیماری قلبی در طفل باشد. در این مبحث سعی شده است به مواردی بپردازیم که ممکن است بخشی از علائم بیماری قلبی در کودکان باشد.
آیا اطفال هم به بیماری قلبی دچار می شوند؟
اطفال با مشکلات قلبی ممکن است از ابتدای تولد دارای علامت باشند و یا مواردی هم هستند که در بدو تولد هیچ علامتی ندارند و با افزایش سن و بزرگ شدن جثه کودک، خود را نشان می دهند. گاهی در ظاهر کودک هیچ علامت بالینی مشخصی ندارد ولی با مراجعه به پزشک، در معاینه متوجه علامت یا نشانه ای مربوط به مشکل قلبی در کودکان می شوند. تمام موارد فوق نیاز به بررسی بیشتر توسط فوق تخصص قلب اطفال دارند.
لازم به ذکر است علائم بیماریهای قلبی ممکن است در سنین مختلف، متفاوت باشند. همچنین انواع بیماریهای قلبی نیز در سنین مختلف می توانند علامت خاص خود را داشته باشند. در بیشتر موارد، کودکانی که علائمی که در ادامه آورده می شوند را دارند به مشکلات قلبی مبتلا نیستند و ممکن است این علائم به واسطه مسائل دیگری ایجاد شوند.
برای مثال: بعضی کودکان به طور طبیعی بیشتر از دیگران عرق می‌کنند و بسیاری از کودکان در زمان خواب تعریق دارند. تپش قلب می‌تواند به واسطه مصرف کافئین در کودکان ایجاد شود. سرگیجه نیز ممکن است به واسطه مصرف کم مایعات توسط کودکان ایجاد شود.
با این حال، اگر کودک هر کدام از علائم بعدی را داشته باشد، مطرح کردن مسائل با پزشک یا متخصص کودکان اهمیت دارد. پزشک در این شرایط قلب کودک را معاینه می‌کند و یک بررسی کلی از وضعیت کودک انجام می‌دهد و در صورت وجود مسائل مربوط به قلب اقدام به ارجاع به متخصص قلب می‌کند.
علائمی که می تواند احتمال وجود بیماری قلبی باشد
در ادامه به بررسی و بیان چند علامت درباره ی احتمال وجود بیماری قلبی در کودکان و نوزادان به تفکیک می پردازیم. بعضی از این علائم در گروه های سنی مختلف یکسان است ولی بعضی از موارد فقط مختص یک گروه خاص سنی است.
علائم احتمالی بیماری قلبی در نوزادان
- تنگی نفس در زمان تغذیه
- عرق کردن در زمان تغذیه
- آبی شدن درون دهان (لثه‌ها/ زبان) و پوست
- از حال رفتن
علائم احتمالی مشکلات قلبی در کودکان نوپا
- ناتوانی در همراهی و فعالیت حرکتی با کودکان دیگر
- تنگی نفس زودتر از موعد نسبت به کودکان دیگر
- عرق کردن زودتر از موعد نسبت به کودکان دیگر
- آبی شدن اطراف لثه‌ها یا زبان و پوست
- از حال رفتن
علائم بیماری قلبی در کودکان بزرگتر/ نوجوانان
- ناتوانی در همراهی و فعالیت حرکتی با کودکان دیگر
- تنگی نفس زودتر از موعد نسبت به کودکان دیگر
- عرق کردن زودتر از موعد نسبت به کودکان دیگر
- آبی شدن اطراف لثه‌ها یا زبان و پوست
- درد قفسه سینه در زمان فعالیت
- از حال رفتن
- تپش قلب، در این حالت قلب یک ضربان را جا می‌اندازد یا به شکلی غیر طبیعی تپش می‌کند
- سرگیجه در زمان ورزش
در ادامه سعی بر این است که توضیحات کامل تری درباره ی این علائم بیماری قلبی در کودکان داده شود تا شما عزیزان در صورت مشاهده ی این موارد هر چه سریعتر برای درمان نوزاد و کودکانتان دست به کار شوید.
علائم تنفسی در اطفال از شایعترین و همچنین از اولین علائم بیماری قلبی در اطفال می باشد. اغلب، این علائم خود را با تنگی نفس و یا افزایش تعداد تنفس نشان می دهد. در مشکلات خفیف و مراحل اولیه ممکن است فقط در زمان فعالیت خود را نشان دهند.
ولی در موارد خیلی شدید حتی در زمان استراحت هم علائم تنفسی خود را نشان می دهند. در سنین نوزادی این فعالیت در حد شیر خوردن یا گریه کردن باعث بروز علائم می شود و در سنین بالاتر یعنی در کودکی یا نوجوانی نیز در زمان بازی و فعالیت بدنی مثل دویدن خود را نشان می دهند.
عرق کردن در زمان تغذیه به دلیل وجود بیماری قلبی
در وجود بیماری قلبی مادرزادی، بدن کودک تمام وقت با پمپ کردن خون بیشتر به عروق در حال جبران نیاز خون رسانی قلب به بدن است. از آنجایی که نوزادانی که با این شرایط متولد می شوند اجازه خوردن شیر دارند؛ بنابراین شروع به خوردن شیر معمولا همراه با عرق کردن است.
این علائم معمولاً با تغییر رنگ کبودی در پوست و تنگی نفس همراه است. این تعریق با افزایش سن نیز باقی می ماند و در مواردی نیز ممکن است از ابتدا نباشد و با افزایش سن تعریق بیش از حد خود را نشان دهد. دلایلی وجود دارد که سبب تعریق بیش از اندازه ی سر نوزاد می شود. برای خواندن مطالب بیشتر در رابطه با دلایل آن روی گزینه ی زیر کلیک کنید.
از حال رفتن ممکن است یکی از علائم بیماری قلبی در کودکان باشد. مشکلات قلبی با کاهش خروجی مفید خون از قلب بطرف مغز و سایر اعضاء و اندامها باعث ضعف و بیحالی دائمی می شوند وگاهی نیز سبب از حال رفتن ناگهانی در بیمار می شود در این موارد از حال رفتن ناگهانی احتمال بی نظمی در ضربان های قلبی بیشتر مطرح می شود.
آبی شدن درون دهان (لثه‌ها/ زبان) و پوست
در مشکلات قلبی مادرزادی با توجه با تداخل غیر طبیعی خون سرخرگی (پر اکسیژن) با خون سیاهرگی (کم اکسیژن ) ممکن است کبودی یا آبی شدن پوست و مخاط مشاهده شود.
از حساس ترین و اولین جاهایی که دچار کبودی و یا آبی شدن می شود، مخاط دهان و لثه هاست. ولی با پیشرفت و شدید تر شدن مشکل قلبی این کبودی در سطح پوست هم خود را نشان می دهد. شایعترین محل های کبودی پوست، دور دهان، لبها و بستر ناخن ها است.
مشکلات قلبی در کودکان انواع مختلفی دارد. با کلیک بر روی گزینه ی زیر می توانید انواع بیماری های قلبی نوزادان و کودکان را مطالعه کنید.
درد قفسه سینه در زمان فعالیت
درد قفسه سینه در تمام سنین می تواند . از علائم مشکلات قلبی باشد ولی در سنین کودکی درد سینه، اغلب از علل قلبی نیست. شایعترین علل درد سینه در اطفال دردهای اسکلتی عضلانی است. ولی با این وجود حتما باید مشکلات قلبی بررسی شود.
ممکن است کودک در زمان بازی دچار برخورد ضربه ای به قفسه سینه شده . بعد از بازی متوجه درد در این ناحیه شود. گاهی بدنبال سرماخوردگی ها محل اتصال غضروف و استخوان دنده ها دچار التهاب و درد شوند. که با درد قفسه سینه خود را نشان می دهند.
ولی این نکته مهم را در نظر داشته باشید که در تمام سنین حتی کودکی درد قفسه سینه که با فعالیت شروع و با استراحت بهبود دارد. احتمال قلبی بودن دارد و حتما باید توسط پزشک معاینه و بررسی دقیق شود.
تعداد ضربان قلب اطفال در هر دقیقه وابسته به سن متفاوت است . اغلب با افزایش سن این تعداد کاهش دارد. بطورکلی تعداد ضربان قلب اطفال در هر دقیقه نسبت به بزرگسالان بیشتر است.
بیشترین این ضربان در دوره نوزادی است که در زمان استراحت تا 180 ضربه در دقیقه و زمان گریه و بیقراری تا 200 ضربان در هر دقیقه، طبیعی در نظر گرفته می شود. ولی باید به این نکته توجه داشت که اگر ضربان قلب شخص در هر سن متناسب با سن وی نیست باید از نظر مسائل قلبی بررسی شود.
در حالت عادی هر شخصی احساس نمی کند. قلبش در حال ضربان است. اگر این اتفاق بیفتد به آن تپش قلب می گویند. تپش قلب می تواند. در افراد نرمال هم اتفاق بیفتد. مثل زمان استرس و هیجان و یا در زمان ورزش و فعالیت شدید بدنی ولی اگر شخصی در غیر این حالات دچار تپش قلب شود . باید از نظر مشکلات قلبی بررسی شود.
در بسیاری از بیماریهای قلبی اطفال قلب برای جبران نارسایی در خون رسانی به بدن مجبور به افزایش تعداد ضربان می شود. گروه بزرگی از بیماریهای قلبی مشکل اصلی در سیستم ضربان سازی قلب است. این مشکلات باعث ضربانهای بیشتر یا کمتر از طبیعی می شوند. مشکلات ضربان قلب می توانند باعث از حال رفتن بیمار شوند. در این مقاله فقط سعی شد بخشی از علائم بیماری قلبی در کودکان آورده شود. طبیعتا تشخیص قطعی بیماری با متخصص قلب کودکان می باشد.
انواع بیماری قلبی در کودکان
انواع بیماری قلبی در کودکان بسیار متنوع هستند .خوشبختانه به لطف پیشرفت در زمینه تکنولوژی و پزشکی بسیاری از کودکان مبتلا به بیماری قلبی زندگی کامل و فعالی خواهند داشت. در این مقاله به بیان علائم بیماری قلبی در کودکان پرداخته شده است.
انواع بیماری قلبی در کودکان بسیار متنوع هستند .گاهی هرگز گمان نمی کنند بیماری در کار باشد ولی اغلب در معاینات معمول پزشکی به این بیماریها مشکوک می شوند .که با ادامه پیگیری ها و بررسی های دقیق منجر به کشف بیماری می شود.اگرچه این موارد نادر هستند ولی گاهی در اثر بموقع تشخیص داده نشدن .باعث مشکلات غیر قابل جبران در مراحل بعدی زندگی می شود.
بیماری قلبی مادرزادی
مشکلات قلبی مادرزادی (CHD) نوعی از انواع بیماری قلبی کودکان هستند که نوزاد به همراه آن متولد می شوند. معمولا در اثر نقص های قلبی موجود در هنگام تولد بروز می دهند.
حتی در ایالات متحده 1 درصد نوزادان به بیماری قلبی مادرزادی ابتلا دارند. بیماری های قلبی مادرزادی که کودکان را تحت تاثیر قرار می دهند .شامل موارد زیر هستند:
1- اختلالات دریچه ای قلب همچون تنگی دریچه آئورت که جریان خون را محدود می کند.
2- سندروم قلب چپ هایپوپلاستیک (HLHS) که در آن سمت چپ قلب به صورت کامل تشکیل نشده است.
3- نقص دیواره قلب که معمولا به صورت سوراخ هایی در دیواره بین حفرات یا عروق اصلی به وجود می آیند:
- نقص های دیواره بین بطنی
- نقص های دیواره بین دهلیزی
- بیماری مجرای شریانی باز (PDA)
4- تترالوژی فالوت که ترکیبی از 4 نقص می باشد:
- وجود سوراخ در دیواره بین بطنی
- ضخیم شدن سمت راست قلب
- قرار گرفتن آئورت در جای نامناسب
- تنگ شدن مجرای بین شریان ریوی و بطن راست
انواع بیماری قلبی در کودکان می توانند .اثرات بلند مدتی بر سلامت کودک داشته باشند. این نقص ها معمولا با جراحی، فرایند های کاتتری، مصرف دارو و در موارد شدید با پیوند قلب درمان می شوند. برخی کودکان به درمان و پایش مادام العمر نیاز خواهند داشت.
تصلب شرایین ( آترواسکلروزیس )
از انواع بیماری قلبی در کودکان مشکل قلبی خاصی بنام آترواسکلروزیس است. که برای توصیف تجمع چربی و پلاک های سرشار از کلسترول در داخل شریان ها به کار می رود. با افزایش مقدار تجمع چربی ها، شریان ها سفت و تنگ شده و خطر بروز حملات قلبی و لخته های خونی بیشتر می شود.
بروز آترواسکلروزیس معمولا چندین سال به طول انجامیده .البته ابتلای کودکان یا نوجوانان به آن شایع نیست. با این حال، چاقی، دیابت، فشار خون بالا و دیگر مشکلات سلامتی کودکان را در معرض خطر ابتلا قرار می دهند.
پزشکان به کودکان دارای سابقه خانوادگی ابتلا به بیماری های قلبی، دیابت، چاقی یا اضافه وزن توصیه می کنند. از نظر فشار خون بالا و کلسترول بالا پایش شوند.
درمان آترواسکلروزیس معمولا شامل ایجاد تغییر در سبک زندگی همچون افزایش فعالیت فیزیکی و اصلاحات تغذیه ای می باشد.
آریتمی ها
مشکلات قلبی گاهی فقط در ریتم ضربان قلب خود را نشان می دهد. آریتمی یک ضربان قلب غیر طبیعی است. می تواند سبب کاهش عملکرد مناسب قلب شود. انواع مختلفی از آریتمی می توانند در کودکان بروز دهند که از جمله آن ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- ضربان قلب سریع (تاکی کاردی) که رایج ترین نوع آن تاکی کاردی فوق بطنی است که در کودکان یافت می شود.
- ضربان قلب کند (برادی کاردی)
- سندرم QT طولانی (LQTS)
- سندرم ولف پارکینسون وایت
موارد زیر از نمونه های علائم آریتمی هستند:
- ضعف
- خستگی
- گیجی
- غش کردن
- مشکل در تغذیه
درمان ها به نوع آریتمی و نحوه تاثیرگذاری آن بر کودک بستگی دارد.
بیماری کاوازاکی
مشکل قلبی اکتسابی بنام بیماری کاوازاکی یک بیماری نادر است . بیشتر در سن کودکانی بروز می کند. این بیماری می تواند سبب بروز التهاب در عروق خونی دست ها، پا ها، دهان، لب ها و گلو شود.
علاوه بر این موارد، کاوازاکی سبب بروز تب و تورم در گره های لنفی نیز می شود. محققان تاکنون از علت بروز این بیماری اطلاع نیافته اند. به گفته انجمن قلب آمریکا (AHA) این بیماری یکی از عوامل اصلی بروز مشکلات قلبی در یک چهارم کودکان است. اغلب کودکان مبتلا سنی کمتر از 5 سال دارند.
با اینکه درمان این بیماری به گستردگی آن بستگی دارد . اما اغلب شامل تزریق وریدی گاما گلوبولین یا آسپرین می شود. کورتیکوستروئید ها گاهی اوقات می توانند از بروز عوارض آتی پیشگیری کنند.
کودکانی که از این بیماری رنج می برند. اغلب به صورت مادام العمر باید به صورت منظم به پزشک مراجعه کرده و سلامت قلب آن ها پایش شود.
سوفل قلبی یا مور مور
علائم بیماری قلبی در کودکان گاهی خود را با یک صدای اضافیه قلبی نشان می دهد. مور مور قلب صدایی است که هنگام عبور خون از حفرات، دریچه ها یا عروق خونی مجاور قلب شنیده می شود. با اینکه این پدیده اغلب بی خطر است. اما در برخی موارد می تواند بیانگر وجود یک مشکل زمینه ای در سیستم قلبی عروقی بدن باشد. مور مور قلب می تواند در اثر بیماری های مادرزادی قلب، تب یا کم خونی به وجود آید.
در صورتی که پزشک صدای غیر طبیعی مور مور قلب را در یک کودک بشنود، برای اطمینان از سلامت قلب او نسبت به انجام آزمایش های تشخیصی بیشتری اقدام می کند. در حالی که مور مور های قلبی بی خطر اغلب به صورت خود به خودی برطرف شده. برخی در اثر یک مشکل قلبی به وجود آمده و امکان دارد نیازمند درمان های بیشتری باشند.
پریکاردیت
این مشکل قلبی هنگامی بروز می دهد. که غشای نازک دور قلب (پریکارد) دچار التهاب یا عفونت شود. در این بیماری، مقدار مایع بین دو جداره این غشا افزایش یافته . توانایی قلب در پمپاژ مناسب خون را مختل می کند.
پریکاردیت می تواند. پس از جراحی ترمیمی بیماری های مادرزادی قلب یا در اثر مواردی همچون نمونه های زیر بروز دهد:
- عفونت های باکتریایی
- آسیب های فیزیکی به قفسه سینه
- اختلالات بافت پیوندی همچون لوپوس
توجه: درمان پریکاردیت به شدت بیماری، سن کودک و سلامت کلی بدن او بستگی دارد.
بیماری روماتیسم قلبی
مشکلات قلبی در کودکان که بدنبال ابتلا به باکتری استرپتوکوک (عامل گلودرد چرکی) بدون درمان رها شده ایجاد می شود . تب ناشی از آن می تواند به بروز بیماری روماتیسم قلبی منجر شود. این بیماری می تواند خطرناک بوده و با ملتهب کردن عضله قلب (میوکاردیت) آسیبی دائمی به دریچه ها و عضله قلب برساند.
با اینکه تب روماتیسمی معمولا در کودکان 5 تا 15 ساله بروز می دهد، اما علائم بیماری روماتیسم قلبی تا 10 الی 20 سال پس از آن پدیدار نمی شوند. امروزه وجود تب روماتیسمی و عوارض بیماری روماتیسم قلبی چندان رایج نیست. با درمان به موقع گلو درد چرکی به وسیله دارو های آنتی بیوتیک می توان از بروز این بیماری جلوگیری کرد.
عفونت های ویروسی
مشکلات قلبی در کودکان گاه بدنبال بیمار ی ویروسی بروز می کند . ویروس ها علاوه بر ایحاد بیماری های تنفسی یا آنفلوآنزا می توانند بر سلامت قلب نیز تاثیر گذار باشند. عفونت های ویروسی می توانند. سبب میوکاردیت شده و توانایی قلب در پمپاژ مناسب خون به کل بدن را تحت تاثیر قرار دهند. عفونت های ویروسی قلب نادر بوده و می توانند . علائم اندکی از خود بروز دهند. علائم در هنگام بروز مشابه با علائم یک آنفلوآنزا بوده و از جمله آن ها می توان خستگی، تنگی نفس و درد قفسه سینه را نام برد. درمان این بیماری شامل مصرف دارو و درمان هایی برای رفع علائم میوکاردیت است.
