اگر برای ابلاغیه دادگاه نرویم چه میشود

عدم حضور در جلسه دادگاه پس از دریافت ابلاغیه می تواند تبعات حقوقی جدی از جمله صدور حکم جلب، قرار رد دادخواست یا صدور حکم غیابی را به همراه داشته باشد. درک دقیق اهمیت ابلاغیه های قضایی و پیامدهای ناشی از عدم توجه به آن ها برای هر فردی که درگیر فرآیندهای قضایی است، حیاتی است تا از تضییع حقوق و بروز مشکلات قانونی بیشتر جلوگیری شود.

دریافت ابلاغیه دادگاه اغلب با نگرانی ها و پرسش های فراوانی همراه است. این سند رسمی، پلی میان شهروندان و دستگاه قضایی بوده و نادیده گرفتن آن می تواند به پیچیدگی های غیرقابل جبرانی منجر شود. این مقاله با هدف ارائه راهنمایی جامع و تخصصی برای افرادی نگاشته شده است که ابلاغیه دادگاه دریافت کرده اند و به دنبال درک پیامدهای عدم حضور و راهکارهای قانونی موجود هستند. ما در این نوشتار به بررسی ابعاد مختلف این موضوع، از ماهیت ابلاغیه تا عواقب حقوقی و عملی عدم حضور و همچنین دلایل موجه قانونی برای غیبت و نحوه مدیریت این وضعیت، خواهیم پرداخت تا مخاطب با آگاهی کامل، بهترین تصمیم را اتخاذ کند.

ابلاغیه دادگاه چیست؟

ابلاغیه دادگاه یک سند رسمی و لازم الاجرا از سوی مراجع قضایی است که هدف اصلی آن، اطلاع رسانی قانونی و رسمی به افراد ذی ربط در خصوص یک پرونده قضایی است. این سند ممکن است شامل دستور حضور در جلسه دادگاه، ابلاغ رأی یا قرار قضایی، یا هر اقدام قانونی دیگری باشد که فرد ملزم به رعایت آن است. ماهیت ابلاغیه، ایجاد قطعیت حقوقی و اطمینان از آگاهی طرفین دعوا از روند دادرسی است.

تعریف و انواع ابلاغیه

ابلاغیه به معنای رساندن یک امر قضایی یا اداری به اطلاع شخص مورد خطاب، به شیوه قانونی است. این فرآیند از ارکان اصلی دادرسی عادلانه محسوب می شود، چرا که بدون اطلاع رسانی صحیح، هیچ تصمیمی نمی تواند به طور قانونی علیه فرد اجرا شود. ابلاغیه ها انواع مختلفی دارند که هر یک بر اساس مرجع صادرکننده و ماهیت پرونده، ویژگی های خاص خود را پیدا می کنند:

• ابلاغیه دادگاه: به دستور حضور در جلسات رسیدگی دادگاه ها (اعم از حقوقی یا کیفری) اشاره دارد.
• ابلاغیه دادسرا: معمولاً برای حضور در مراحل تحقیقات مقدماتی پرونده های کیفری، مانند بازپرسی یا دادیاری، صادر می شود.
• ابلاغیه اجرایی: مربوط به مراحل اجرای احکام قطعی دادگاه است، مانند ابلاغ اخطار پرداخت بدهی یا توقیف اموال.
• ابلاغیه های اداری: هرچند کمتر شایع است، اما گاهی مراجع شبه قضایی نیز ابلاغیه هایی با ماهیت اداری صادر می کنند.

تفاوت احضاریه و ابلاغیه

گرچه در زبان عامیانه و حتی گاهی در برخی متون حقوقی، این دو واژه به جای یکدیگر به کار می روند، اما از نظر فنی و حقوقی تفاوت هایی دارند که درک آن ها ضروری است:

1. احضاریه: به سندی گفته می شود که شخص را برای حضور در مرجع قضایی (دادگاه یا دادسرا) در زمان و مکان مشخصی فرامی خواند. هدف اصلی احضاریه، حضور فیزیکی فرد برای پاسخگویی، ادای شهادت یا دفاع است. معمولاً در پرونده های کیفری بیشتر از این اصطلاح استفاده می شود.
2. ابلاغیه: واژه ای عام تر است که به معنای اطلاع رسانی رسمی هرگونه تصمیم، قرار، رأی، اخطار یا حتی احضاریه است. به عبارت دیگر، احضاریه خود نوعی ابلاغیه محسوب می شود. زمانی که یک برگه حاوی تاریخ جلسه دادگاه به دست شما می رسد، در واقع یک «ابلاغیه» حاوی «احضاریه» است. ابلاغیه ممکن است صرفاً حاوی رأی نهایی باشد که نیازی به حضور فیزیکی ندارد.

به طور خلاصه، هر احضاریه ای، ابلاغیه است، اما هر ابلاغیه ای لزوماً احضاریه نیست و ممکن است تنها حاوی یک اطلاع رسانی باشد.

روش های ابلاغ و اهمیت سامانه ثنا

در گذشته، ابلاغیه ها عمدتاً به صورت فیزیکی و از طریق مأموران ابلاغ درب منزل یا محل کار افراد تحویل داده می شدند که این روش با چالش هایی مانند عدم حضور فرد، تأخیر در ابلاغ، یا ادعای عدم دریافت مواجه بود. اما با پیشرفت فناوری، سیستم قضایی ایران به سمت ابلاغ الکترونیکی حرکت کرده است:

• ابلاغ فیزیکی: در مواردی که فرد در سامانه ثنا ثبت نام نکرده باشد یا ابلاغ الکترونیکی با موانعی روبرو شود، ابلاغیه به روش سنتی و از طریق مأمور ابلاغ به آدرس پستی ثبت شده فرد ارسال می شود.
• ابلاغ الکترونیکی از طریق سامانه ثنا: این روش استاندارد و رایج در سیستم قضایی کنونی است. سامانه ابلاغ الکترونیکی قضایی (ثنا) بستری را فراهم کرده که افراد با ثبت نام در آن، یک حساب کاربری قضایی دریافت کرده و تمامی ابلاغیه ها و اوراق قضایی به صورت الکترونیکی به این حساب ارسال می شود.

اهمیت سامانه ثنا در فرآیند ابلاغ قضایی بسیار بالاست. با ثبت نام در این سامانه، شما اطمینان حاصل می کنید که تمامی اوراق قضایی به محض صدور، به دست شما می رسد و خطر عدم اطلاع از جلسات دادگاه یا تصمیمات قضایی به حداقل می رسد. همچنین، این روش سرعت و دقت بالاتری نسبت به ابلاغ فیزیکی دارد و امکان پیگیری وضعیت پرونده را به صورت آنلاین فراهم می آورد. ثبت نام در سامانه ثنا برای کلیه افراد مرتبط با یک پرونده قضایی از اهمیت حیاتی برخوردار است و عدم ثبت نام می تواند به از دست دادن حقوق قانونی منجر شود. پس از ثبت نام، بررسی مداوم حساب کاربری ثنا برای اطمینان از دریافت به موقع ابلاغیه ها الزامی است.

عواقب عدم حضور در دادگاه پس از دریافت ابلاغیه

عدم حضور در جلسه دادگاه بدون دلیل موجه، نه تنها بی توجهی به دستور مرجع قضایی تلقی می شود، بلکه می تواند پیامدهای حقوقی و قضایی جدی و بعضاً غیرقابل جبرانی را برای فرد به دنبال داشته باشد. این پیامدها بسته به نوع پرونده (حقوقی یا کیفری) و نقش فرد (متهم، شاکی، شاهد، ضامن) متفاوت است.

عواقب عمومی عدم حضور بدون دلیل موجه

در هر پرونده ای، عدم حضور غیرموجه می تواند منجر به موارد زیر شود:

۱. صدور حکم جلب: در پرونده های کیفری، اگر متهم پس از ابلاغ قانونی و بدون عذر موجه در دادگاه حاضر نشود، مقام قضایی می تواند دستور جلب او را صادر کند. حکم جلب به این معناست که نیروهای انتظامی مکلف هستند فرد را بازداشت کرده و به مرجع قضایی معرفی کنند. این اقدام می تواند به سلب آزادی موقت و ایجاد سابقه کیفری منجر شود. حتی در برخی پرونده های حقوقی نیز، در صورتی که حضور فرد برای کشف حقیقت یا اجرای دستور دادگاه ضروری تشخیص داده شود و او به طور مکرر از حضور سر باز زند، امکان صدور حکم جلب وجود دارد.

۲. صدور حکم غیابی: در پرونده های حقوقی و در مواردی که خوانده (فردی که علیه او شکایت شده) یا در پرونده های کیفری، متهم (در شرایط خاص و با رعایت تشریفات قانونی) در هیچ یک از جلسات دادگاه حاضر نشده و لایحه دفاعیه نیز ارسال نکرده باشد، دادگاه می تواند به صورت غیابی اقدام به صدور رأی کند. حکم غیابی، حکمی است که بدون حضور و دفاعیات فرد صادر شده و می تواند تبعات مالی و حقوقی سنگینی داشته باشد. البته فرد محکوم علیه غیابی حق اعتراض به این حکم (واخواهی) را دارد، اما این فرآیند خود زمان بر و هزینه بر خواهد بود.

۳. فوت وقت و اطاله دادرسی: عدم حضور هر یک از طرفین، خواه خواهان/شاکی یا خوانده/متهم، به تعویق افتادن جلسات و طولانی شدن روند رسیدگی به پرونده منجر می شود. این موضوع نه تنها به ضرر طرفین است، بلکه بار اضافی بر دستگاه قضایی وارد می کند و از سرعت عدالت می کاهد.

۴. از دست دادن فرصت دفاع از خود: شاید مهم ترین عاقبت عدم حضور، محرومیت از حق دفاع و ارائه مستندات باشد. در غیاب فرد، دادگاه ممکن است تنها بر اساس مدارک و اظهارات طرف مقابل تصمیم گیری کند که این امر می تواند منجر به صدور رأیی ناعادلانه یا علیه منافع فرد غایب شود.

۵. ممنوع الخروجی: در برخی پرونده ها، به ویژه دعاوی مالی با مبالغ بالا یا پرونده های کیفری خاص، عدم حضور متهم یا محکوم علیه در دادگاه می تواند منجر به صدور قرار ممنوع الخروجی شود. این قرار به معنای منع خروج فرد از کشور است تا زمانی که پرونده تعیین تکلیف شود یا فرد بدهی خود را پرداخت کند.

نادیده گرفتن ابلاغیه های قضایی، می تواند منجر به صدور حکم جلب، محکومیت غیابی، اطاله دادرسی و از دست دادن حق دفاع شود. لذا، پیگیری و حضور به موقع از الزامات حفظ حقوق قانونی است.

عواقب بسته به نوع پرونده و نقش شما

پیامدهای عدم حضور به طور خاص با توجه به نقش فرد در پرونده و ماهیت دعوا تغییر می کند:

۱. اگر متهم در پرونده کیفری حاضر نشود

در پرونده های کیفری، حضور متهم برای انجام تحقیقات و دفاع از خود بسیار حیاتی است. عدم حضور بدون عذر موجه می تواند منجر به موارد زیر شود:

• صدور حکم جلب: همانطور که ذکر شد، مقام قضایی می تواند دستور جلب متهم را صادر کند.
• صدور قرار بازداشت موقت: در برخی موارد و بسته به اهمیت جرم و احتمال فرار متهم، قرار بازداشت موقت صادر می شود.
• تشدید اتهامات احتمالی: عدم همکاری و حضور می تواند در دیدگاه قاضی یا بازپرس، به عنوان نشانه ای از عدم صداقت یا قصد فرار تلقی شود که ممکن است به ضرر متهم تمام شود.
• رسیدگی غیابی: در جرایم سبک تر و در صورت احراز شرایط قانونی، امکان صدور رأی غیابی علیه متهم وجود دارد.

۲. اگر شاکی/خواهان در پرونده حقوقی/کیفری حاضر نشود

نقش شاکی یا خواهان آغازگر پرونده است و عدم حضور او نیز عواقبی دارد:

• قرار ابطال دادخواست/دعوا: در پرونده های حقوقی، اگر خواهان در جلسه اول دادرسی حاضر نشود و وکیل هم نفرستد، دادگاه می تواند قرار ابطال دادخواست صادر کند. این به معنای پایان رسیدگی به آن دعوا است، هرچند خواهان می تواند با پرداخت مجدد هزینه دادرسی، دوباره دعوای خود را مطرح کند.
• سقوط حق پیگیری: در برخی موارد و پرونده های کیفری، عدم حضور شاکی بدون عذر موجه ممکن است به معنای صرف نظر کردن از شکایت تلقی شود و پرونده مختومه گردد.
• پیامدهای مالی: خواهان ممکن است هزینه های دادرسی را از دست بدهد یا به دلیل تأخیر در رسیدگی، متحمل ضررهای مالی بیشتری شود.

۳. اگر شاهد در دادگاه حاضر نشود

شهادت شهود می تواند نقش کلیدی در روشن شدن حقیقت داشته باشد. عدم حضور شاهد نیز با پیامدهایی همراه است:

• جریمه نقدی: دادگاه می تواند شاهد را به پرداخت جریمه نقدی محکوم کند.
• صدور حکم جلب: در صورتی که شهادت شاهد برای اثبات حقیقت ضروری باشد و او بدون عذر موجه از حضور خودداری کند، دادگاه می تواند دستور جلب او را صادر کند تا به زور به دادگاه آورده شود.
• شهادت غیابی: در برخی موارد، دادگاه ممکن است بر اساس شهادت های قبلی یا سایر قرائن، بدون حضور شاهد رأی صادر کند، که این امر ممکن است دقیق نباشد.

۴. اگر ضامن در دادگاه حاضر نشود

ضامن فردی است که تعهدات شخص دیگری را تضمین کرده است. عدم حضور ضامن در دادگاه می تواند مسئولیت های جدی برای او ایجاد کند:

• مسئولیت مستقیم ضامن در پرداخت بدهی: اگر ضامن در جلسه ای که برای مطالبه وجه یا اجرای تعهد اصلی برگزار شده، حاضر نشود و دفاعیات لازم را ارائه ندهد، ممکن است رأی به محکومیت او صادر شود و مستقیماً مسئول پرداخت بدهی اصلی گردد.
• صدور حکم غیابی علیه ضامن: مانند سایر افراد، امکان صدور حکم غیابی علیه ضامن نیز وجود دارد که فرآیند قانونی آن با دشواری هایی همراه است.

دلایل موجه برای عدم حضور و اقدامات لازم

قانون گذار برای مواقعی که فرد به دلایل خارج از اراده خود قادر به حضور در جلسه دادگاه نیست، پیش بینی هایی کرده است. در این شرایط، عدم حضور با «عذر موجه» تلقی می شود و پیامدهای منفی عدم حضور را به دنبال نخواهد داشت. اما ارائه دلیل موجه نیز مستلزم رعایت تشریفات خاصی است.

لیست دلایل موجه قانونی

مهم است که دلایل موجه به طور مستند و قابل اثبات باشند. برخی از رایج ترین دلایل موجه قانونی عبارتند از:

• بیماری و ارائه گواهی پزشکی: بیماری جدی که مانع از حضور فیزیکی در دادگاه شود. گواهی باید توسط پزشک معتبر صادر شده و ممهور باشد و به وضوح ناتوانی فرد از حضور را تایید کند. گاهی لازم است گواهی توسط پزشکی قانونی نیز تأیید شود.
• سفر ضروری و غیرمنتظره: سفری که از قبل پیش بینی نشده و امکان تعویق آن وجود نداشته باشد، مانند سفرهای درمانی اورژانسی یا سفر برای امور مهم خانوادگی. ارائه مدارک سفر (بلیط، گذرنامه) و اثبات عدم امکان تعویق الزامی است.
• حوادث قهریه (بلایای طبیعی، تصادف): وقوع حوادث غیرمترقبه مانند سیل، زلزله، آتش سوزی یا تصادف رانندگی که مانع از حضور فرد شود. مستندسازی این حوادث (گزارش پلیس، اورژانس) ضروری است.
• فوت بستگان درجه یک: فوت همسر، فرزند، پدر، مادر، خواهر یا برادر. ارائه گواهی فوت و اثبات رابطه خویشاوندی لازم است.
• ماموریت اداری یا کاری: در صورتی که فرد کارمند دولت یا دارای شغلی باشد که به موجب آن، در زمان جلسه دادگاه در مأموریت اداری ضروری و غیرقابل تعویق به سر می برد. ارائه گواهی رسمی از سوی محل کار با ذکر جزئیات مأموریت الزامی است.
• احضار همزمان به مراجع قضایی دیگر: اگر فرد در یک زمان مشخص به دو مرجع قضایی مختلف احضار شده باشد. در این صورت، باید مدارک هر دو ابلاغیه را ارائه دهد.

تایید موجه بودن دلیل عدم حضور در نهایت با نظر قاضی پرونده است. بنابراین، هرچه مستندات قوی تر و معتبرتر باشند، احتمال پذیرش دلیل افزایش می یابد.

نحوه درخواست تعویق جلسه دادگاه

در صورتی که با یکی از دلایل موجه فوق روبرو هستید، باید فوراً و به صورت قانونی اقدام به اطلاع رسانی و درخواست تعویق جلسه نمایید. این فرآیند معمولاً شامل مراحل زیر است:

1. اطلاع رسانی فوری به مرجع قضایی: به محض اطلاع از عدم امکان حضور، باید از طریق نزدیک ترین وکیل، یا حتی به صورت کتبی (با پست سفارشی یا مراجعه حضوری) یا از طریق سامانه ثنا، مرجع قضایی صادرکننده ابلاغیه را مطلع سازید. هرچه زودتر این اطلاع رسانی انجام شود، بهتر است.
2. ارائه مدارک و مستندات مربوط به دلیل موجه: نامه ای رسمی خطاب به ریاست شعبه یا مرجع صادرکننده ابلاغیه تنظیم کرده و ضمن توضیح دلیل عدم حضور، تمامی مدارک و مستندات اثبات کننده (گواهی پزشکی، بلیط، گواهی فوت، نامه مأموریت و …) را ضمیمه آن کنید. در سامانه ثنا نیز بخشی برای ارسال لوایح و مستندات وجود دارد.
3. پیگیری درخواست: پس از ارسال درخواست، حتماً وضعیت آن را پیگیری کنید تا مطمئن شوید که درخواست شما پذیرفته شده است. می توانید با تماس با دفتر شعبه یا پیگیری از طریق سامانه ثنا از نتیجه درخواست خود مطلع شوید.
4. نکات مهم:
   • مهلت ارسال درخواست: سعی کنید درخواست را حداقل ۲۴ تا ۴۸ ساعت قبل از جلسه دادگاه ارسال کنید. هرچند که در شرایط اضطراری ممکن است تا روز جلسه نیز امکان پذیر باشد.
   • فرمت نامه: نامه باید رسمی، مودبانه، و حاوی شماره پرونده، شعبه، تاریخ جلسه و نام و نام خانوادگی شما باشد.
   • مرجع مورد خطاب: نامه را باید به شعبه ای که ابلاغیه را صادر کرده یا قاضی ناظر بر پرونده ارسال کنید.

اقدامات ضروری پس از دریافت ابلاغیه

دریافت ابلاغیه دادگاه، چه برای حضور در جلسه باشد و چه برای اطلاع از یک رأی قضایی، نیازمند واکنش سریع و هوشمندانه است. حتی اگر قصد حضور در جلسه را دارید یا مطمئن هستید دلیل موجهی برای غیبت دارید، انجام اقدامات زیر برای حفظ حقوق شما و پیشبرد صحیح پرونده ضروری است:

1. مطالعه دقیق ابلاغیه: اولین و حیاتی ترین گام، مطالعه کامل و دقیق تمامی جزئیات ابلاغیه است. اطلاعات کلیدی مانند تاریخ، ساعت، محل دقیق دادگاه (شعبه، مجتمع قضایی)، شماره پرونده، علت احضار یا ماهیت ابلاغیه و نقش شما در پرونده (متهم، شاکی، شاهد، ضامن) را به دقت بررسی کنید. کوچک ترین اشتباه در فهم این اطلاعات می تواند پیامدهای جدی داشته باشد.
2. مشاوره فوری با وکیل متخصص: بلافاصله پس از مطالعه ابلاغیه، با یک وکیل متخصص مشورت کنید. وکیل با دانش حقوقی خود می تواند محتوای ابلاغیه را تفسیر کند، شما را از حقوق و وظایف قانونی تان آگاه سازد و بهترین راهکارها را متناسب با پرونده شما ارائه دهد. انتخاب وکیل متخصص در زمینه حقوقی یا کیفری متناسب با نوع پرونده شما (مثلاً وکیل کیفری برای پرونده های جزایی) اهمیت زیادی دارد.
3. جمع آوری مدارک و مستندات: تمامی اسناد، مدارک، شواهد، گواهی ها، فاکتورها، پیامک ها یا هر مدرک دیگری که به نحوی با موضوع پرونده مرتبط است و می تواند در دفاع از شما یا اثبات ادعای شما کمک کننده باشد را جمع آوری و سازماندهی کنید.
4. آماده سازی دفاعیات: با کمک وکیل خود، دفاعیات لازم را آماده کنید. این شامل تنظیم لایحه دفاعیه، آماده کردن پاسخ ها برای سوالات احتمالی و تعیین استراتژی دفاع است. اگر شاهد یا مدرکی دارید، نحوه ارائه آن ها را نیز هماهنگ کنید.
5. حضور به موقع در جلسه دادگاه: اگر ابلاغیه حاوی احضاریه برای حضور در جلسه دادگاه است، حتماً با لباس مناسب و رسمی و رعایت احترام به مرجع قضایی، حداقل ۱۵ تا ۳۰ دقیقه قبل از زمان مقرر در دادگاه حاضر شوید. تأخیر می تواند منجر به از دست دادن نوبت یا حتی صدور قرار عدم استماع دعوا شود.
6. همراه داشتن مدارک شناسایی معتبر: در روز حضور در دادگاه، حتماً کارت ملی یا شناسنامه معتبر خود را به همراه داشته باشید. این مدارک برای احراز هویت شما ضروری است.
7. آگاهی از حقوق قانونی خود: پیش از ورود به جلسه، از حقوق قانونی خود آگاه باشید. این حقوق می تواند شامل حق داشتن وکیل، حق سکوت در برخی موارد پرونده های کیفری، و حق اعتراض به آرا و قرارهای صادره باشد.
8. رعایت ادب و احترام در دادگاه: در طول جلسه دادگاه، آرامش خود را حفظ کرده و با قاضی، کارمندان دادگاه و طرفین دیگر دعوا با ادب و احترام برخورد کنید. این رفتار می تواند تأثیر مثبتی بر روند پرونده و نظر قاضی داشته باشد.
9. پیگیری پرونده پس از جلسه: پس از اتمام جلسه، با وکیل خود در تماس باشید و روند پرونده را پیگیری کنید. از طریق سامانه ثنا نیز می توانید از وضعیت ابلاغیه های جدید یا قرارهای صادره مطلع شوید. اگر نیاز به ارائه مدارک بیشتر یا انجام اقدامات اضافی باشد، بلافاصله اقدام نمایید.

سناریوهای خاص و پاسخ به ابهامات رایج

در فرآیندهای قضایی، ممکن است سناریوهای خاص و پرسش های متعددی برای افراد پیش آید که عدم آگاهی از پاسخ آن ها می تواند موجب سردرگمی یا بروز مشکلات جدید شود. در این بخش به برخی از این ابهامات رایج پاسخ می دهیم:

مدت زمان ابلاغیه پس از شکایت

مدت زمان دریافت ابلاغیه پس از ثبت شکایت، بسته به عوامل متعددی از جمله نوع پرونده، حجم کاری شعبه، تکمیل بودن مدارک و روش ابلاغ متفاوت است. در سیستم ابلاغ الکترونیکی (سامانه ثنا)، معمولاً ابلاغیه ظرف 24 تا 72 ساعت کاری پس از صدور توسط مرجع قضایی، به حساب کاربری فرد در سامانه ثنا ارسال می شود. اما در صورت ابلاغ فیزیکی (در مواردی که فرد در ثنا ثبت نام نکرده باشد)، این فرآیند ممکن است از چند روز تا یک هفته یا بیشتر به طول بینجامد. عوامل دیگر مانند پیچیدگی پرونده یا نیاز به تحقیقات اولیه نیز می تواند زمان را تغییر دهد.

مهلت قانونی (مثلاً ۵ روز) شامل تعطیلات می شود؟

در خصوص مهلت های قانونی که در ابلاغیه ها ذکر می شود (مانند مهلت ۵ روزه برای اعتراض یا انجام کاری)، باید توجه داشت که مطابق با قانون آیین دادرسی مدنی و کیفری، اگر روز آخر مهلت با تعطیل رسمی یا روز جمعه مصادف شود، آخرین روز مهلت به اولین روز کاری بعد از تعطیلات موکول خواهد شد. اما روزهای تعطیل در طول مهلت، جزو محاسبه می شوند و از مهلت کسر نمی شوند. به عنوان مثال، اگر مهلت ۵ روزه در یکشنبه آغاز شود و چهارشنبه آخرین روز باشد، اما پنج شنبه و جمعه تعطیل رسمی باشند، آخرین روز مهلت به شنبه هفته بعد منتقل می شود.

آیا جلسات بعدی برگزار می شود اگر ابلاغیه اول را نرویم؟

این موضوع به شدت به نوع پرونده و نقش شما بستگی دارد:

• در پرونده های حقوقی (خواهان): اگر خواهان (شاکی) در جلسه اول حاضر نشود، معمولاً دادخواست او با قرار ابطال دادخواست رد می شود و جلسه دومی در کار نخواهد بود، مگر اینکه دلیل موجهی برای عدم حضور داشته باشد.
• در پرونده های حقوقی (خوانده): اگر خوانده (متهم) در جلسه اول حاضر نشود، دادگاه می تواند به صورت غیابی رأی صادر کند و نیازی به تشکیل جلسه دوم نیست، مگر اینکه قاضی صلاح بداند یا خواهان درخواست دیگری داشته باشد.
• در پرونده های کیفری (متهم): اگر متهم در جلسه اول دادسرا یا دادگاه حاضر نشود، معمولاً ابتدا اخطاریه مجدد صادر شده و در صورت عدم حضور مجدد و بدون عذر موجه، حکم جلب او صادر می شود. در برخی جرایم سبک تر و در صورت احراز شرایط، امکان صدور رأی غیابی نیز وجود دارد.
• در پرونده های کیفری (شاکی): در برخی جرایم خاص، عدم حضور شاکی به معنای انصراف از شکایت تلقی می شود و پرونده مختومه خواهد شد.

بنابراین، اتکا به وجود جلسه دوم بدون پیگیری و هماهنگی با مرجع قضایی، ریسک بالایی دارد.

تعارض صلاحیت مکانی (اگر محل شکایت با محل ابلاغیه متفاوت باشد)

اگر ابلاغیه از دادگاهی در شهری دریافت کرده اید که فکر می کنید صلاحیت رسیدگی به پرونده را ندارد (مثلاً جرم در شهر دیگری اتفاق افتاده یا محل اقامت خوانده در شهر دیگری است)، باید بلافاصله و در اولین فرصت قانونی پس از ابلاغ (معمولاً در همان جلسه اول دادرسی یا با لایحه ای جداگانه)، به صلاحیت دادگاه اعتراض کنید. این اعتراض باید مستدل و با ذکر دلایل قانونی باشد. دادگاه پس از بررسی، در صورت تایید اعتراض، قرار عدم صلاحیت صادر کرده و پرونده را به دادگاه صالح ارسال می کند.

عدم امکان حضور به دلیل فاصله مکانی یا شهر دیگر

در صورتی که به دلیل دوری مسافت یا اقامت در شهر دیگر، امکان حضور فیزیکی در دادگاه را ندارید، چند راهکار وجود دارد:

• اعطای وکالت به وکیل: بهترین و مطمئن ترین راه، سپردن پرونده به وکیلی است که در شهر محل دادگاه فعالیت می کند. وکیل می تواند به جای شما در جلسات حاضر شود و از حقوق شما دفاع کند.
• درخواست تعویق از راه دور: با ارسال لایحه و مستندات مربوط به عدم امکان حضور و ذکر دلایل موجه (مثلاً بیماری، ماموریت)، درخواست تعویق جلسه را مطرح کنید.
• نیابت قضایی: در برخی موارد و با تایید دادگاه، می توان درخواست نیابت قضایی کرد. به این معنا که دادگاه رسیدگی کننده، از دادگاه هم عرض در محل اقامت شما درخواست می کند که برخی اقدامات (مثل اخذ اظهارات یا تحقیق) را به نیابت از آن انجام دهد.

اگر ابلاغیه به دستمان نرسیده باشد یا از آن بی خبر باشیم؟

در سیستم ابلاغ الکترونیکی، «ملاحظه ابلاغیه» در سامانه ثنا به منزله ابلاغ قانونی تلقی می شود، حتی اگر شما پیامک آن را ندیده باشید. بنابراین، مسئولیت بررسی مداوم سامانه ثنا به عهده شخص است. عدم اطلاع از ابلاغیه الکترونیکی به دلیل عدم بررسی سامانه ثنا، معمولاً عذر موجه تلقی نمی شود.

در مورد ابلاغ فیزیکی، اگر ابلاغیه واقعاً به شما نرسیده باشد و مأمور ابلاغ نیز آن را به درستی ابلاغ نکرده باشد، می توانید به این موضوع اعتراض کنید. اما اثبات عدم ابلاغ صحیح بر عهده شماست و ممکن است دشوار باشد.

تکلیف پرونده ای که بعد از مدت طولانی ابلاغیه نیامده؟

اگر پس از گذشت زمان طولانی از ثبت شکایت یا آخرین اقدام قضایی، هیچ ابلاغیه ای دریافت نکرده اید، باید به یکی از روش های زیر وضعیت پرونده را پیگیری کنید:

• پیگیری از طریق سامانه ثنا: با ورود به حساب کاربری خود در سامانه ثنا، بخش «پیگیری پرونده» یا «ابلاغیه های جدید» را بررسی کنید.
• مراجعه حضوری به دفتر شعبه: با در دست داشتن اطلاعات پرونده (شماره پرونده، شماره بایگانی)، به دفتر شعبه مربوطه مراجعه کرده و از وضعیت پرونده مطلع شوید.
• مشاوره با وکیل: وکیل می تواند به صورت حرفه ای و با دسترسی های قانونی، وضعیت پرونده شما را پیگیری کند.

چه زمانی نیاز به وکیل نیست و چه زمانی ضروری است؟

تصمیم به گرفتن وکیل یک انتخاب شخصی است، اما در برخی موارد، حضور وکیل ضروری تر است:

• عدم نیاز به وکیل (در موارد خاص): برای پرونده های بسیار ساده با موضوع کاملاً مشخص و کم اهمیت مالی یا اجتماعی که نیاز به تخصص حقوقی پیچیده ای ندارند و طرفین نیز با همکاری موافق هستند، ممکن است بتوان بدون وکیل اقدام کرد.
• ضرورت وکیل:
  • در پرونده های کیفری: به دلیل حساسیت بالا و احتمال سلب آزادی، حضور وکیل بسیار ضروری است.
  • در دعاوی حقوقی با مبالغ بالا یا پیچیدگی حقوقی: برای حفظ منافع مالی و جلوگیری از ضررهای احتمالی، مشاوره و وکالت وکیل الزامی است.
  • عدم آگاهی از قوانین: اگر هیچ دانشی از فرآیندهای قضایی و حقوقی ندارید.
  • نیاز به دفاع مستند و قوی: در مواردی که نیاز به ارائه لوایح تخصصی و دفاعیات فنی است.
  • فشار روانی و استرس: حضور وکیل می تواند بار روانی ناشی از فرآیندهای قضایی را کاهش دهد.

نتیجه گیری

در مواجهه با ابلاغیه دادگاه، مهم ترین اصل، حفظ آرامش و اقدام به موقع و آگاهانه است. عدم حضور در جلسات دادگاه بدون دلیل موجه، نه تنها بی احترامی به فرآیند قضایی تلقی می شود، بلکه می تواند پیامدهای حقوقی و عملی جدی از قبیل صدور حکم جلب، محکومیت غیابی، اطاله دادرسی و از دست دادن فرصت دفاع را به دنبال داشته باشد. درک دقیق ماهیت ابلاغیه، تفاوت آن با احضاریه و آگاهی از روش های ابلاغ (به ویژه سامانه ثنا) اولین گام در مدیریت صحیح این وضعیت است.

به یاد داشته باشید که در صورت وجود دلایل موجه برای عدم حضور، حتماً باید با ارائه مستندات معتبر و در مهلت های قانونی، مرجع قضایی را مطلع ساخته و درخواست تعویق جلسه را ارائه دهید. همچنین، پس از دریافت هر ابلاغیه، مطالعه دقیق آن، جمع آوری مدارک، و از همه مهم تر، مشاوره با یک وکیل متخصص، گام های اساسی برای حفظ و دفاع از حقوق شما هستند. تعلل و بی توجهی می تواند به تضییع حقوق و بروز مشکلات قضایی پیچیده تر منجر شود. با پیگیری مسئولانه و مشاوره حقوقی، می توانید از این فرآیند با کمترین آسیب عبور کنید.