موزه ملی ملک در تهران خیابان امام خمینی مجموعه تاریخی باغ ملی قرار دارد و به عنوان بزرگ ترین مجموعه موزه وقفی ایران شناخته می شود که شامل آثار هنری و اشیای تاریخی ارزشمند است.
موزه و کتابخانه ملی ملک یکی از گنجینه های فرهنگی و تاریخی ارزشمند در قلب پایتخت ایران تهران است. این مجموعه که با همت والای حاج حسین آقا ملک وقف آستان قدس رضوی شده است نه تنها یک موزه با اشیای نفیس و کهن است بلکه یک کتابخانه غنی با نسخ خطی و کتب چاپی کمیاب را نیز در خود جای داده است. موقعیت استراتژیک آن در مجموعه تاریخی باغ ملی دسترسی به آن را آسان کرده و آن را به یکی از مقاصد اصلی علاقه مندان به تاریخ هنر و فرهنگ ایرانی تبدیل نموده است. این موزه به دلیل وسعت و تنوع مجموعه هایش جایگاه ویژه ای در میان موزه های کشور دارد و نقش مهمی در حفظ و نمایش میراث فرهنگی ایران ایفا می کند.
نقشه و آدرس کتابخانه و موزه ملی ملک
کتابخانه و موزه ملی ملک در شهر تهران خیابان امام خمینی در محدوده مجموعه تاریخی باغ ملی واقع شده است. برای دسترسی به این گنجینه فرهنگی کافی است خود را به این خیابان اصلی و محوری برسانید. این موزه بخشی از مجموعه ای بزرگ تر است که شامل سردر تاریخی باغ ملی و ساختمان های دیگر اداری و فرهنگی دوره قاجار و پهلوی است. موقعیت مکانی آن در مرکز شهر تهران دسترسی از طریق وسایل حمل و نقل عمومی مختلف را بسیار تسهیل می کند. ایستگاه های مترو و اتوبوس متعددی در نزدیکی این مجموعه قرار دارند که بازدیدکنندگان می توانند با پیاده شدن در آن ها با کمی پیاده روی به موزه ملک برسند. قرارگیری در یک منطقه تاریخی و فرهنگی فضای اطراف موزه را نیز جذاب و دیدنی کرده است و فرصت بازدید از بناهای تاریخی دیگر را نیز فراهم می آورد. یافتن موزه روی نقشه شهر تهران با جستجوی موزه ملی ملک یا باغ ملی به سادگی امکان پذیر است و مسیرهای مختلفی بسته به مبدأ قابل انتخاب هستند. این آدرس دقیق راهنمای شما برای رسیدن به یکی از مهم ترین مراکز فرهنگی و هنری ایران خواهد بود.
موقعیت موزه ملی ملک
موزه ملی ملک در یکی از مهم ترین و تاریخی ترین نقاط شهر تهران قرار گرفته است. این موزه بخشی از مجموعه وسیع و ارزشمند باغ ملی است که خود در قلب پایتخت و در نزدیکی میدان مشق واقع شده است. موقعیت جغرافیایی آن در مرکز شهر دسترسی از نقاط مختلف تهران را آسان می سازد. این منطقه که از دوره قاجار و پهلوی اول اهمیت ویژه ای داشته امروزه نیز به عنوان یک قطب فرهنگی و اداری شناخته می شود. مجاورت موزه ملک با بناهای تاریخی دیگر نظیر سردر باغ ملی ساختمان وزارت امور خارجه و کتابخانه ملی سابق (ساختمان فعلی شماره ۳ وزارت امور خارجه) فضایی غنی از نظر تاریخی و معماری ایجاد کرده است. این موقعیت موزه ملک را نه تنها به مقصدی برای بازدید از آثار داخلی آن تبدیل می کند بلکه فرصتی برای آشنایی با بافت تاریخی و شهری تهران در یک منطقه متمرکز را نیز فراهم می آورد. نزدیکی به خیابان های اصلی و دسترسی به شبکه حمل و نقل عمومی شامل ایستگاه های مترو و خطوط اتوبوس بازدید از این موزه را برای شهروندان و گردشگران بسیار راحت کرده است. این قرارگیری در یک بستر تاریخی تجربه بازدید از موزه را عمق بیشتری می بخشد.
موزه ملی ملک در مجموعه باغ ملی و میدان مشق
موزه ملی ملک جایگاهی ویژه در دل مجموعه تاریخی باغ ملی و در جوار میدان مشق دارد. این مجموعه وسیع که در دوره قاجار به عنوان محلی برای رژه نظامی و تمرین قشون استفاده می شد و بعدها با احداث بناهای مهم دولتی و فرهنگی هویت جدیدی یافت امروزه یکی از ارزشمندترین بافت های تاریخی تهران محسوب می شود. موزه ملک در بخش شمالی این مجموعه و در ساختمانی قرار گرفته که معماری آن با فضای کلی باغ ملی همخوانی دارد. سردر باشکوه باغ ملی که نمادی از معماری دوره پهلوی اول است در ورودی اصلی این مجموعه قرار دارد و موزه ملک در فاصله کوتاهی از آن واقع شده است. میدان مشق با تاریخ پر فراز و نشیب خود پس زمینه ای تاریخی برای موزه فراهم می کند. این هم نشینی با بناهایی نظیر ساختمان موزه ایران باستان موزه پست و تلگراف و ساختمان های تاریخی دیگر باغ ملی را به یک پردیس فرهنگی و تاریخی تبدیل کرده است. موزه ملک با قرارگیری در این بافت بخشی جدایی ناپذیر از تاریخ و فرهنگ این منطقه محسوب می شود و بازدید از آن فرصتی برای درک بهتر تحولات شهری و فرهنگی تهران در دهه های گذشته است. این موقعیت دسترسی به موزه را از طریق ورودی های مختلف مجموعه باغ ملی امکان پذیر می سازد و آن را در دسترس بازدیدکنندگان قرار می دهد.
تاریخچه موزه ملی ملک
تاریخچه موزه ملی ملک با زندگی و فعالیت های فرهنگی و نیکوکارانه حاج حسین آقا ملک گره خورده است. ایده تاسیس این موزه و کتابخانه بزرگ از علاقه وافر ایشان به جمع آوری آثار فرهنگی هنری و تاریخی نشأت گرفت. حاج حسین آقا ملک از رجال نیک اندیش و ثروتمند دوره قاجار و پهلوی بود که بخش عمده ای از ثروت خود را صرف خرید و جمع آوری نسخ خطی کتاب های ارزشمند آثار هنری و اشیای تاریخی نمود. او در سال ۱۳۱۶ شمسی تصمیم گرفت تا این مجموعه بی نظیر را به آستان قدس رضوی وقف کند تا به صورت یک موزه و کتابخانه عمومی در دسترس مردم قرار گیرد. در ابتدا این موزه و کتابخانه در منزل شخصی ایشان در بازار تهران فعالیت خود را آغاز کرد. با گذشت زمان و گسترش مجموعه نیاز به فضای بزرگ تر و مناسب تر احساس شد. از این رو ساختمان فعلی موزه در مجموعه تاریخی باغ ملی در نظر گرفته شد و پس از آماده سازی مجموعه ملک در سال ۱۳۷۵ شمسی به این مکان منتقل شد و به صورت رسمی فعالیت خود را در محل جدید آغاز کرد. این انتقال نقطه عطفی در تاریخ موزه بود و امکان نمایش بهتر آثار و ارائه خدمات گسترده تر به پژوهشگران و عموم مردم را فراهم آورد. تاریخچه این موزه داستانی از عشق به فرهنگ و میراث ملی و همت بلند یک واقف برای ماندگاری دانش و هنر است.
موسس موزه ملی ملک
موسس بزرگ و نیکوکار موزه ملی ملک حاج حسین آقا ملک (۱۲۵۰ – ۱۳۵۱ شمسی) است. او یکی از برجسته ترین شخصیت های فرهنگی و واقفان بزرگ تاریخ معاصر ایران محسوب می شود. حاج حسین آقا ملک فرزند محمدکاظم ملک التجار از تجار سرشناس و ملاکان بزرگ دوره قاجار بود. او در خانواده ای اهل فضل و فرهنگ رشد یافت و از همان دوران جوانی به جمع آوری کتاب و آثار هنری علاقه نشان داد. ثروت فراوان پدر امکان دسترسی او به منابع و آثار ارزشمند را فراهم کرد و او با پشتکار و علاقه ای وصف ناپذیر مجموعه ای بی نظیر از نسخ خطی کتب چاپی اشیای تاریخی تابلوهای نقاشی تمبر سکه و مدال را گردآوری نمود. اما آنچه حاج حسین آقا ملک را متمایز می سازد تصمیم بزرگ او برای وقف تمام این مجموعه و بخش قابل توجهی از املاک و مستغلات خود برای امور خیریه به ویژه تاسیس موزه و کتابخانه بود. او در سال ۱۳۱۶ هجری شمسی با وقف این مجموعه به آستان قدس رضوی خدمتی ماندگار به فرهنگ و دانش ایران زمین کرد. نیت او از این وقف دسترسی عموم مردم و پژوهشگران به این گنجینه بود. حاج حسین آقا ملک تا پایان عمر طولانی خود نظارت بر موزه و کتابخانه را بر عهده داشت و همواره در جهت توسعه و غنای آن می کوشید. او نمونه ای درخشان از یک واقف فرهنگی است که نام و یادش با این موزه بزرگ برای همیشه زنده خواهد ماند.
سبک معماری موزه ملی ملک
ساختمان فعلی موزه ملی ملک که در مجموعه تاریخی باغ ملی تهران قرار دارد دارای سبک معماری معاصر است که با در نظر گرفتن همجواری با بناهای تاریخی اطراف طراحی و ساخته شده است. این ساختمان که پس از وقف مجموعه توسط حاج حسین آقا ملک و برای انتقال آثار به آن احداث شد تلاش کرده تا ضمن پاسخگویی به نیازهای یک موزه و کتابخانه مدرن با بافت تاریخی منطقه نیز هماهنگی داشته باشد. نمای ساختمان ترکیبی از عناصر معماری ایرانی و استفاده از مصالح متداول در دوره ساخت آن است. استفاده از آجر در بخش هایی از نما و پنجره های کشیده از جمله ویژگی های ظاهری آن است. فضای داخلی موزه به گونه ای طراحی شده که امکان نمایش مناسب اشیا و آثار هنری را فراهم آورد. سالن های نمایشگاهی با نورپردازی مناسب و ویترین های استاندارد محیطی امن و دلپذیر برای بازدیدکنندگان ایجاد می کنند. بخش کتابخانه نیز با قفسه بندی های وسیع و سالن های مطالعه آرام فضایی مناسب برای پژوهشگران و علاقه مندان به کتاب فراهم آورده است. اگرچه این ساختمان به قدمت بناهای دوره قاجار و پهلوی اول در باغ ملی نیست اما طراحی آن سعی در احترام به هویت تاریخی منطقه داشته و فضایی کاربردی برای نگهداری و نمایش گنجینه های اهدایی حاج حسین آقا ملک فراهم آورده است. این معماری بستری مناسب برای ارائه تاریخ هنر و دانش در این موزه بزرگ وقفی است.
آثار و اشیای موزه ملی ملک
موزه ملی ملک مجموعه ای بسیار متنوع و ارزشمند از آثار و اشیای گوناگون را در خود جای داده است که بازتاب دهنده تاریخ هنر و فرهنگ ایران در دوره های مختلف هستند. این مجموعه عظیم که حاصل یک عمر جمع آوری و وقف حاج حسین آقا ملک است شامل بخش های متعددی است که هر یک گنجینه ای بی نظیر محسوب می شوند. از جمله مهم ترین این بخش ها می توان به مجموعه سکه ها و مدال ها اشاره کرد که شامل انواع سکه های ضرب شده در ایران از دوره هخامنشیان تا دوره معاصر است و اطلاعات ذی قیمتی درباره تاریخ اقتصادی و سیاسی ایران ارائه می دهد. بخش تمبر نیز مجموعه ای گسترده از تمبرهای پستی ایرانی و خارجی را در بر می گیرد که سیر تحول خدمات پستی و رویدادهای مهم تاریخی را نشان می دهد. در بخش هنرهای تجسمی تابلوهای نقاشی از هنرمندان برجسته ایرانی به ویژه نقاشان دوره قاجار و معاصر به نمایش گذاشته شده است. همچنین اشیای لاکی شامل قلمدان ها جلد کتاب ها و جعبه های تزئینی با نگارگری های زیبا بخشی دیگر از این مجموعه را تشکیل می دهند. آثار فلزی سفالینه ها شیشه آلات و منسوجات نیز از جمله اشیای تاریخی هستند که در بخش های مختلف موزه به نمایش درآمده اند. تنوع آثار و اشیای موجود در موزه ملک آن را به یک موزه جامع تبدیل کرده که بازدید از آن برای علاقه مندان به جنبه های مختلف فرهنگ و هنر ایران جذاب و آموزنده است.
اشیای تاریخی در موزه ملی ملک
یکی از بخش های مهم و دیدنی موزه ملی ملک مربوط به اشیای تاریخی است که قدمت برخی از آن ها به هزاران سال پیش بازمی گردد. این اشیا پنجره ای به گذشته ایران زمین می گشایند و اطلاعات دست اولی درباره تمدن ها سبک زندگی و هنر مردمان گذشته ارائه می دهند. در میان این اشیا نمونه هایی با قدمت حدود ۳۰۰۰ سال نیز نگهداری می شود که شاهدی بر غنای تاریخ ایران باستان هستند. این اشیای باستانی می توانند شامل سفالینه ها ابزارهای سنگی یا فلزی و دیگر یافته های باستان شناسی باشند که از مناطق مختلف ایران جمع آوری شده اند. علاوه بر آثار پیش از اسلام اشیای تاریخی مربوط به دوره های اسلامی نیز در موزه ملک به وفور یافت می شوند. این اشیا شامل ظروف فلزی قلم زنی شده سفالینه های لعاب دار اشیای چوبی منبت کاری شده و منسوجات تاریخی هستند که هر یک بخشی از داستان تاریخ و هنر ایران پس از اسلام را روایت می کنند. تنوع این اشیا از نظر قدمت جنس و کاربرد موزه ملک را به یک منبع ارزشمند برای پژوهشگران تاریخ و باستان شناسی تبدیل کرده است. بازدیدکنندگان می توانند با تماشای این اشیا سیر تحول هنر و صنعت در ایران را در طول قرون متمادی مشاهده کنند و با میراث فرهنگی غنی این سرزمین آشنا شوند. نمایش این اشیای تاریخی با دقت و رعایت اصول موزه داری انجام شده تا ضمن حفظ و نگهداری آن ها امکان دسترسی و مطالعه برای عموم فراهم آید.
نمایشگاه دائمی کتابت و نگارگری موزه ملی ملک
نمایشگاه دائمی کتابت و نگارگری یکی از برجسته ترین بخش های موزه ملی ملک است که مجموعه ای بی نظیر از هنر کتاب آرایی و تصویرگری ایرانی را به نمایش می گذارد. این بخش به دلیل غنای نسخ خطی و آثار نگارگری شهرت فراوانی دارد. در این نمایشگاه سیر تحول خط و خوشنویسی در ایران از انواع خطوط اولیه تا خطوط متأخر اسلامی به زیبایی ارائه شده است. نسخ خطی قرآن کریم با تذهیب ها و تجلیدهای نفیس دیوان اشعار شاعران بزرگ متون علمی و تاریخی و دیگر آثار ارزشمند خطی گنجینه ای از دانش و هنر ایرانی را به نمایش می گذارند. هنر نگارگری که شامل تصویرسازی متون ادبی تاریخی و مذهبی است بخش دیگری از این نمایشگاه را تشکیل می دهد. تابلوهای نگارگری زیبا و ظریف حکایت از مهارت و خلاقیت هنرمندان ایرانی در این زمینه دارد. علاوه بر نسخ خطی مجموعه ای گسترده از کتاب های چاپی نفیس به ویژه کتاب های چاپ سنگی نیز در این نمایشگاه و کتابخانه موزه نگهداری می شود. کتاب های چاپ سنگی به دلیل کیفیت چاپ و نگارگری های دستی درون آن ها ارزش هنری و تاریخی بالایی دارند. این نمایشگاه فرصتی بی نظیر برای آشنایی با تاریخ کتابت خوشنویسی و نگارگری در ایران و درک اهمیت کتاب به عنوان حامل فرهنگ و دانش فراهم می آورد و بخشی اساسی از هویت فرهنگی ایران را به تصویر می کشد.
کتابخانه موزه ملی ملک
کتابخانه موزه ملی ملک یکی از بزرگترین و ارزشمندترین کتابخانه های وقفی در ایران است که همگام با بخش موزه ای نقش مهمی در حفظ و ترویج فرهنگ و دانش ایفا می کند. این کتابخانه حاصل علاقه بی حد و حصر حاج حسین آقا ملک به جمع آوری کتاب به ویژه نسخ خطی و کتب کمیاب است. مجموعه این کتابخانه شامل حدود ۱۰۰ هزار کتاب چاپی است که موضوعات متنوعی از ادبیات و تاریخ گرفته تا علوم و فلسفه را در بر می گیرد. همچنین ۳۵۶۸ کتاب چاپ سنگی نفیس در این کتابخانه نگهداری می شود. کتاب های چاپ سنگی که در دوره قاجار و اوایل پهلوی رایج بودند به دلیل فرآیند چاپ دستی و گاهی وجود تصاویر و تذهیب های زیبا ارزش هنری و تاریخی بالایی دارند. علاوه بر این کتابخانه موزه ملک دارای مجموعه ای غنی از نشریات ادواری است که شامل ۵۴۸ عنوان نشریه از دوران قاجار به بعد می شود. این نشریات منبعی ذی قیمت برای پژوهش در تاریخ اجتماعی سیاسی و فرهنگی ایران معاصر هستند. اما برجسته ترین بخش کتابخانه ملک مجموعه نسخ خطی آن است که یکی از بزرگترین مجموعه های نسخ خطی در ایران و جهان اسلام محسوب می شود و شامل هزاران جلد نسخه خطی از متون ادبی علمی تاریخی فلسفی و مذهبی است. این کتابخانه با فراهم آوردن امکان دسترسی پژوهشگران به این منابع ارزشمند نقش مهمی در توسعه مطالعات ایرانی و اسلامی ایفا می کند و فضایی آرام و مناسب برای مطالعه و تحقیق فراهم آورده است.
موزه ملی ملک بزرگترین موزه وقفی ایران
موزه ملی ملک به درستی عنوان بزرگترین موزه وقفی ایران را به خود اختصاص داده است. این عنوان نه تنها به وسعت و تنوع بی نظیر مجموعه های آن اشاره دارد بلکه بر اهمیت جایگاه وقف در فرهنگ ایرانی و اسلامی و نقش آن در توسعه نهادهای فرهنگی و اجتماعی تأکید می کند. حاج حسین آقا ملک موسس این مجموعه با وقف تمام دارایی های فرهنگی خود شامل موزه ای از اشیای نفیس و کتابخانه ای عظیم از نسخ خطی و کتب چاپی و همچنین بخش قابل توجهی از املاک و مستغلات خود به آستان قدس رضوی نمونه ای بی بدیل از بخشندگی و نیکوکاری را به نمایش گذاشت. انگیزه اصلی او از این اقدام دسترسی عموم مردم و پژوهشگران به این گنجینه های ملی بود. وقف یک سنت دیرینه در فرهنگ اسلامی است که به معنای حبس عین مال و تسبیل منافع آن در راه خدا و امور عام المنفعه است. اقدام حاج حسین آقا ملک تجلی این سنت در حوزه فرهنگ و هنر است. وسعت املاک موقوفه و درآمد حاصل از آن ها پشتوانه مالی پایداری برای اداره و توسعه موزه و کتابخانه فراهم آورده و امکان نگهداری حرفه ای از آثار و ارائه خدمات رایگان یا کم هزینه به بازدیدکنندگان و پژوهشگران را میسر ساخته است. این ویژگی موزه ملک را از بسیاری از موزه های دیگر متمایز می کند و جایگاه آن را به عنوان یک نهاد فرهنگی مستقل و متکی بر موقوفات منحصر به فرد می سازد. عنوان بزرگترین موزه وقفی ایران نه تنها یک افتخار است بلکه یادآور مسئولیتی بزرگ در قبال حفظ و توسعه این میراث گرانبهاست.
موزه ملی ملک کجاست؟
موزه ملی ملک در تهران خیابان امام خمینی مجموعه تاریخی باغ ملی واقع شده است.
ساعات بازدید موزه ملی ملک چیست؟
ساعات بازدید موزه ملی ملک در نیمه اول سال از ۹ صبح تا ۵ بعدازظهر و در نیمه دوم سال از ۹ صبح تا ۴ بعدازظهر است. موزه در روزهای تعطیل رسمی مشخصی بسته است.
قیمت بلیط موزه ملی ملک چقدر است؟
قیمت بلیط موزه ملی ملک برای بازدیدکنندگان داخلی و خارجی متفاوت است و معمولاً مبلغی اندک برای ورودی دریافت می شود.
چه آثاری در موزه ملی ملک نگهداری می شود؟
در موزه ملی ملک آثار و اشیای متنوعی شامل نسخ خطی کتب چاپی و چاپ سنگی سکه مدال تمبر نقاشی اشیای لاکی تاریخی سفال و منسوجات نگهداری می شود.
موسس موزه ملی ملک چه کسی بود؟
موسس موزه ملی ملک مرحوم حاج حسین آقا ملک از واقفان بزرگ و رجال نیکوکار دوره قاجار و پهلوی بود.
آیا موزه ملی ملک کتابخانه دارد؟
بله موزه ملی ملک دارای یک کتابخانه بسیار بزرگ و ارزشمند شامل نسخ خطی کتب چاپی و نشریات ادواری است.