به گزارش سلام دکتر به نقل از نورنیوز لارنس نورمن خبرنگار وال استریت ژورنال نوشت: روبیو وزیرخارجه بالاخره پس زمینه تغییر ناگهانی موضع ویتکاف درباره غنی سازی را شرح داد و رسماً خبری را اعلام کرد که تقریباً با اطمینان قبلاً در رم به ایرانی ها منتقل شده: ایده بزرگ جدید واشنگتن این است که سوخت مورد نیاز برنامه هسته ای غیرنظامی ایران از خارج تأمین شود.
اعلام این خبر از سوی روبیو می تواند از دو زاویه مورد بررسی قرار گبرد. نخست تلاش برای تاثیرگذاری بر مذاکراتی که از قرار معلوم فعلا نقش جدی دار آن ندارد و دوم چنانچه از متن اظهارات برمی آید اصلاح برداشت های صورت گرفته از سخنان ویتکاف در خصوص به رسمیت شناختن حق غنی سازی سازی ایران.
با توجه به جایگاه روبیو به عنوان وزیر خارجه آمریکا و البته تا زمانی که اخبار مربوط به جلسه روز شنبه منتشر نشده باشد به صورت طبیعی باید فرضیه دوم در نظر گرفته شده باشد.
اتخاذ این رویکرد از سوی آمریکا نشان می دهد که واشنگتن بار دیگر ایده قدیمی تأمین سوخت هسته ای ایران از منابع خارجی را روی میز گذاشته آن هم با عنوان «طرح بزرگ جدید». اما تاریخچه دیپلماسی هسته ای ایران و غرب به وضوح نشان می دهد که این نه یک ابتکار تازه بلکه تکرار یک روایت شکست خورده است. ایده ای که بارها مطرح و بارها رد شده زیرا تهران آن را به مثابه تضعیف استقلال و تهدید امنیت انرژی خود می داند.
اظهارات اخیر وزیر امور خارجه دولت ترامپ مارکو روبیو در واقع نوعی ترمیم برای لغزش زبانی یا ناتوانی استیو ویتکاف در تبیین دقیق موضع واشنگتن است. روبیو توضیح می دهد که منظور اصلی از پیشنهاد جدید محدودسازی واردات سوخت برای برنامه های غیرنظامی است؛ مشابه کاری که ایران هم اکنون برای تأمین سوخت راکتور تحقیقاتی تهران با کمک روسیه انجام می دهد. با این حال اصل اختلاف در جای دیگری ست: پافشاری ایران بر حق ذاتی غنی سازی داخلی.
از نگاه ایران سوخت خارجی—مخصوصاً آمریکایی—هیچ گاه نمی تواند تضمینی پایدار برای امنیت انرژی و استقلال فناورانه باشد. تجربه خروج آمریکا از برجام و کارشکنی های مکرر در تحویل سوخت های مورد نیاز این بی اعتمادی را عمیق تر کرده است. بنابراین غنی سازی نه فقط یک فناوری بلکه یک خط قرمز راهبردی است. پاسخی که تهران بارها داده یک جمله ساده و صریح است: «غنی سازی داخلی تضمین واقعی است.»
در سوی دیگر تیم ترامپ با نوعی دوگانگی پیش می رود: از یک سو نمی خواهند به حذف کامل برنامه هسته ای ایران تأکید کنند از سوی دیگر حاضر به پذیرش واقعی حق غنی سازی هم نیستند. نتیجه این تناقض می تواند بازگشت به مذاکراتی پر از شرط گذاری و بازی با واژه ها باشد. اگر چنانکه وزیر خارجه آمریکا اعلام کرد این ایده قرار باشد از سوی نمایندگان آمریکا روی میز گذارده شودنشست آتی در عمان می تواند صحنه تقابل همین تناقض ها باشد.
واقعیت این است که موضوع غنی سازی در دل همه توافقات هسته ای ایران با غرب از برجام تا پیش نویس های نیمه کاره همواره مرکز ثقل بوده و خواهد بود. روبیو سعی می کند تصویر تازه ای از یک ایده قدیمی بسازد اما تهران با خاطره ای تاریخی از بی اعتمادی آماده معامله در مورد غنی سازی نیست.
به زودی دوباره همان پرسش قدیمی روی میز خواهد آمد: آیا می توان به وعده های واشنگتن در تأمین سوخت اعتماد کرد؟ و پاسخ تهران احتمالاً همان خواهد بود که همیشه بوده: نه مگر با غنی سازی داخلی.
311311