قوانین جدید مالیات مهریه
آیا مهریه مالیات دارد؟ در حال حاضر، مطابق ماده ۱۴۴ قانون مالیات های مستقیم، مهریه در ایران، اعم از منقول و غیرمنقول، از پرداخت مالیات مستقیم معاف است. با این حال، طرحی مهم برای وضع مالیات پلکانی بر مهریه های سنگین در مجلس شورای اسلامی در دست بررسی است که در صورت تصویب، تغییرات قابل توجهی در این حوزه ایجاد خواهد کرد. این مقاله به بررسی جامع وضعیت کنونی و ابعاد طرح پیشنهادی قوانین جدید مالیات مهریه می پردازد تا ابهامات موجود را برطرف سازد و اطلاعات دقیق و کاربردی را در اختیار مخاطبان قرار دهد.
مهریه، به عنوان یکی از حقوق مالی اساسی و تضمین کننده حمایت از زن در زندگی مشترک و پس از آن، همواره جایگاه ویژه ای در نظام حقوقی و فرهنگی ایران داشته است. تعیین مهریه های نامتعارف و سنگین در برخی ازدواج ها، چالش های اجتماعی و حقوقی متعددی را به دنبال داشته که از جمله آن ها می توان به افزایش دعاوی قضایی و مشکلاتی در مسیر وصول یا پرداخت مهریه اشاره کرد. در پاسخ به این معضلات، طرحی با عنوان «اصلاح قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی و مهریه» در مجلس مطرح شده که در پی یافتن راهکارهایی برای تعدیل مهریه های سنگین و کاهش پیامدهای منفی آن است. یکی از مهم ترین مفاد این طرح، پیشنهاد وضع مالیات بر مهریه هایی است که از یک حد مشخص فراتر می روند. هدف این مقاله، تشریح این طرح پیشنهادی، تفاوت آن با وضعیت فعلی، نحوه احتمالی محاسبه مالیات و پیامدهای آن است. مخاطبان این مقاله، از زوجین در آستانه ازدواج گرفته تا حقوقدانان و عموم مردم علاقه مند به مسائل حقوقی، اطلاعات دقیقی در خصوص این تغییرات احتمالی کسب خواهند کرد.
وضعیت فعلی: آیا در حال حاضر به مهریه مالیات تعلق می گیرد؟
یکی از پرسش های اساسی که اغلب در ذهن افراد نقش می بندد، این است که آیا در شرایط کنونی و با قوانین جاری، به مهریه مالیات تعلق می گیرد؟ پاسخ صریح و قانونی به این سوال، «خیر» است. طبق ماده ۱۴۴ قانون مالیات های مستقیم جمهوری اسلامی ایران، مهریه، فارغ از نوع آن، از هرگونه مالیات مستقیم معاف است. این ماده به وضوح بیان می کند که جهیزیه منقول و مهریه، اعم از منقول و غیرمنقول از پرداخت مالیات معاف است. این بدان معناست که چه مهریه به صورت وجه نقد، سکه، طلا، یا اموال منقول دیگر تعیین شود و چه به صورت اموال غیرمنقول نظیر ملک یا خودرو، دریافت کننده مهریه (زوجه) یا واگذارکننده (زوج) بابت اصل مهریه، مشمول پرداخت هیچ گونه مالیات مستقیم نخواهد بود.
اهمیت این معافیت در حمایت از حق مالی زن و سهولت در انتقال این دارایی در بستر عقد ازدواج است. قانون گذار با این رویکرد، قصد داشته تا مهریه را به عنوان یک حق مالی مشروع و مستقل، از شمول قوانین مالیاتی مربوط به درآمد یا نقل و انتقال دارایی های عادی خارج سازد. بنابراین، تا به امروز و بدون تصویب قوانین جدید، مهریه به ماهیت خود، مشمول مالیات نیست.
تفاوت مهریه با معاملات دارایی
ضروری است که میان «مالیات بر خود مهریه» و «مالیات های مربوط به معاملات متعاقب مهریه» تمایز قائل شویم. معافیت از مالیات بر مهریه، به این معنا نیست که هرگونه تصرف بعدی در اموال مربوط به مهریه نیز از مالیات معاف خواهد بود. برای مثال، اگر مهریه به صورت تعداد مشخصی سکه بهار آزادی تعیین شده باشد و زوجه پس از دریافت، اقدام به فروش این سکه ها در بازار آزاد نماید، این فروش به عنوان یک معامله مالی تلقی شده و ممکن است در چارچوب قوانین مالیات بر عایدی سرمایه (در صورت تصویب) یا سایر مقررات مالیاتی مربوط به معاملات سکه، مشمول مالیات گردد. به همین ترتیب، اگر مهریه به صورت یک قطعه ملک یا یک دستگاه خودرو باشد و پس از ثبت، زوجه قصد انتقال یا فروش آن را داشته باشد، مالیات بر نقل و انتقال املاک یا خودرو (مانند مالیات نقل و انتقال قطعی، مالیات ارزش افزوده و سایر عوارض مربوطه) طبق قوانین جاری به آن تعلق می گیرد. این مالیات ها نه به دلیل ماهیت مهریه، بلکه به واسطه ماهیت معامله
یا نقل و انتقال
دارایی مورد نظر دریافت می شوند و پرداخت آن ها بر عهده طرفین معامله (فروشنده و خریدار) خواهد بود، نه صرفاً زوج یا زوجه به دلیل تعیین مهریه.
در نتیجه، در حال حاضر، آنچه در ادبیات حقوقی و مالیاتی ایران تحت عنوان «مالیات مهریه» مطرح می شود، به مفهوم مالیات بر اصل مهریه نیست، بلکه اغلب به طرح های پیشنهادی برای آینده یا مالیات های ناشی از معاملات متعاقب آن اشاره دارد.
بررسی قوانین جدید مالیات مهریه: طرح پیشنهادی چیست؟
با وجود معافیت مهریه از مالیات مستقیم طبق قوانین جاری، در سال های اخیر، طرحی در مجلس شورای اسلامی مطرح شده است که هدف آن بازنگری در این رویکرد و وضع مالیات بر مهریه هایی با ارزش بالا است. این طرح که با عنوان اصلاح قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی و مهریه شناخته می شود، یکی از تلاش ها برای ساماندهی به وضعیت مهریه و چالش های ناشی از آن به شمار می رود. لازم به ذکر است که این مبحث همواره در جامعه و محافل حقوقی مورد بحث و جدل بوده است.
وضعیت حقوقی طرح و اهداف آن
بسیار مهم است که تأکید شود این طرح در حال حاضر صرفاً یک پیشنهاد قانونی است و هنوز به مرحله تصویب نهایی و اجرایی شدن نرسیده است. برخلاف تصور برخی افراد که آن را قانونی قطعی و لازم الاجرا می دانند، این طرح در مراحل بررسی در کمیسیون های مجلس قرار دارد و ممکن است دچار تغییرات شود یا حتی به تصویب نهایی نرسد. هدف اصلی از طرح این پیشنهاد، حل مشکلات عدیده ای است که در پی تعیین مهریه های نامتعارف و غیرقابل پرداخت بروز کرده اند. از جمله مهمترین اهداف این طرح می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- کاهش مهریه های نامتعارف: با وضع مالیات بر مهریه های سنگین، انگیزه ای برای زوجین ایجاد می شود تا از تعیین مهریه های بسیار بالا که توان پرداخت آن ها را ندارند، خودداری کنند.
- کاهش پرونده های قضایی: مهریه های سنگین یکی از دلایل اصلی حجم بالای پرونده های دعاوی خانواده در دادگاه ها است. این طرح با کاهش مهریه های غیرمنطقی، می تواند به کاهش بار کاری دستگاه قضایی کمک کند.
- حمایت از بنیان خانواده: مهریه، که قرار است عامل تحکیم خانواده باشد، در بسیاری از موارد به اهرم فشار و عامل اختلاف تبدیل شده است. این طرح با منطقی کردن مهریه ها، به تحکیم بنیان خانواده کمک می کند و از اختلافات مالی گسترده جلوگیری می نماید.
- کاهش آمار زندانیان مهریه: تعداد قابل توجهی از زندانیان کشور را مردانی تشکیل می دهند که به دلیل عدم توانایی در پرداخت مهریه به زندان افتاده اند. یکی از اهداف اصلی این طرح، کاهش این آمار و جلوگیری از تبعات منفی اجتماعی و اقتصادی آن است.
«طرح اصلاح قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی و مهریه با هدف کاهش مهریه های نامتعارف و پیامدهای منفی آن بر بنیان خانواده و دستگاه قضایی در مجلس در دست بررسی است و هنوز به قانون تبدیل نشده است.»
این طرح در پی آن است که با ایجاد یک سازوکار مالیاتی، زوجین را به سمت تعیین مهریه هایی سوق دهد که متناسب با توان مالی آن ها و با هدف واقعی مهریه (یعنی پشتوانه مالی برای زن) باشد، نه وسیله ای برای چشم و هم چشمی یا اهرم فشار.
میزان و نحوه محاسبه مالیات مهریه در صورت تصویب قانون جدید
در صورت تصویب نهایی طرح پیشنهادی قوانین جدید مالیات مهریه، نظام مالیاتی برای مهریه، به صورت پلکانی و با در نظر گرفتن تعداد سکه بهار آزادی، اعمال خواهد شد. این رویکرد به منظور ایجاد عدالت و جلوگیری از تحمیل بار مالی غیرمنطقی بر مهریه های پایین تر طراحی شده است. جزئیات این پلکان مالیاتی به شرح زیر پیش بینی شده است:
جدول پلکانی مالیات مهریه (در صورت تصویب)
بر اساس مفاد طرح پیشنهادی، نرخ مالیات مهریه بر مبنای تعداد سکه بهار آزادی و به شرح جدول زیر خواهد بود:
| تعداد سکه بهار آزادی | نرخ مالیات (از ارزش کل مهریه) |
|---|---|
| تا ۱۴ سکه | معاف از مالیات |
| از ۱۵ تا ۱۰۰ سکه | ۱.۱ درصد |
| از ۱۰۱ تا ۲۰۰ سکه | ۲ درصد |
| بیش از ۲۰۰ سکه | ۱۵ درصد |
فرمول محاسبه مالیات مهریه
برای محاسبه دقیق مبلغ مالیات مهریه در صورت تصویب این قانون، می توان از فرمول زیر استفاده کرد. این فرمول ارزش روز هر سکه را مبنا قرار می دهد تا محاسبه بر اساس واقعیت های اقتصادی جاری انجام شود:
مبلغ مالیات مهریه = (نرخ مالیات) × (تعداد سکه) × (ارزش روز هر سکه)
مثال های کاربردی برای محاسبه مالیات مهریه
برای روشن تر شدن نحوه محاسبه، به چند مثال عملی می پردازیم. فرض می کنیم ارزش روز هر سکه بهار آزادی مبلغ ۴۰,۰۰۰,۰۰۰ تومان باشد:
- مثال اول: مهریه ۷۰ سکه
در این حالت، مهریه در بازه از ۱۵ تا ۱۰۰ سکه قرار می گیرد، بنابراین نرخ مالیات ۱.۱ درصد خواهد بود.
مبلغ مالیات = ۰.۰۱۱ × ۷۰ سکه × ۴۰,۰۰۰,۰۰۰ تومان = ۳۰,۸۰۰,۰۰۰ تومان. - مثال دوم: مهریه ۱۱۴ سکه
این مهریه در بازه از ۱۰۱ تا ۲۰۰ سکه قرار دارد و نرخ مالیات ۲ درصد اعمال می شود.
مبلغ مالیات = ۰.۰۲ × ۱۱۴ سکه × ۴۰,۰۰۰,۰۰۰ تومان = ۹۱,۲۰۰,۰۰۰ تومان. - مثال سوم: مهریه ۲۵۰ سکه
چون مهریه بیش از ۲۰۰ سکه است، بالاترین نرخ مالیاتی یعنی ۱۵ درصد به آن تعلق می گیرد.
مبلغ مالیات = ۰.۱۵ × ۲۵۰ سکه × ۴۰,۰۰۰,۰۰۰ تومان = ۱,۵۰۰,۰۰۰,۰۰۰ تومان.
این مثال ها نشان می دهند که با افزایش تعداد سکه های مهریه، بار مالیاتی به صورت تصاعدی افزایش می یابد و این خود یک عامل بازدارنده برای تعیین مهریه های بسیار سنگین خواهد بود. این ساختار پلکانی به گونه ای طراحی شده است که تا حدودی نگرانی های مربوط به تحمیل مالیات بر مهریه های متعارف و پایین تر را برطرف سازد و در عین حال، مهریه های نامتعارف را هدف قرار دهد.
مسئولیت و زمان پرداخت مالیات مهریه (در صورت تصویب طرح)
یکی از ابهامات و پرسش های کلیدی در طرح پیشنهادی قوانین جدید مالیات مهریه، تعیین مسئولیت پرداخت و زمان دقیق آن است. این موضوع به دلیل اهمیت بار مالی که ممکن است برای زوجین در ابتدای زندگی مشترک ایجاد کند، از اهمیت بالایی برخوردار است.
مسئولیت پرداخت: تقسیم عادلانه بین زوجین
بر اساس مفاد طرح پیشنهادی در دست بررسی در مجلس، مالیات متعلقه به مهریه، به صورت مشترک و به نسبت مساوی (۵۰-۵۰) بر عهده زوجین (زن و مرد) خواهد بود. این تصمیم با هدف ایجاد عدالت و تقسیم بار مالی میان هر دو طرف عقد صورت گرفته است. استدلال پشت این رویکرد آن است که مهریه، هرچند یک حق مالی برای زوجه محسوب می شود، اما در توافق اولیه، هر دو طرف (زوج و زوجه) در تعیین میزان آن نقش دارند. لذا، مسئولیت پرداخت مالیات ناشی از این توافق نیز باید به صورت مشترک باشد.
این رویکرد می تواند چندین دلیل و مزیت داشته باشد:
- تشویق به تعیین مهریه های منطقی تر: زمانی که هر دو طرف می دانند باید سهمی از مالیات مهریه را بپردازند، احتمالاً در تعیین مهریه های بسیار سنگین احتیاط بیشتری به خرج خواهند داد و به سمت توافق بر سر مهریه های متعارف تر و متناسب با توان مالی خود گرایش پیدا می کنند.
- ایجاد توازن در مسئولیت ها: این تقسیم مسئولیت می تواند توازنی در تعهدات مالی آغاز زندگی مشترک ایجاد کند و از اینکه بار مالیاتی سنگین تنها بر دوش یکی از طرفین قرار گیرد، جلوگیری می کند.
- کاهش اختلافات: با شفافیت در مسئولیت پرداخت از همان ابتدا، می توان از بروز اختلافات احتمالی در آینده بر سر این موضوع جلوگیری کرد.
زمان پرداخت: هنگام ثبت عقدنامه
بر اساس طرح پیشنهادی، زمان پرداخت مالیات مهریه، در هنگام ثبت عقدنامه و در دفاتر اسناد رسمی خواهد بود. این بدان معناست که زوجین پیش از دریافت سند ازدواج خود، موظف به پرداخت مبلغ مالیات تعیین شده (در صورت مشمول بودن مهریه) به حساب دولت خواهند بود. این شیوه پرداخت، فرآیند را در همان مراحل اولیه قانونی تکمیل می کند و از پیچیدگی های آتی جلوگیری می نماید.
نکته مهم در این خصوص این است که حتی اگر مهریه به صورت اقساطی تعیین شده باشد و قرار باشد طی مدت زمان مشخصی پرداخت شود، مالیات متعلقه به آن (در صورت مشمولیت) باید به صورت یکجا و در زمان عقد پرداخت گردد. این موضوع می تواند برای برخی زوجین، به ویژه آن هایی که توان پرداخت مالی سنگینی در ابتدای زندگی ندارند، چالش برانگیز باشد و نیاز به برنامه ریزی مالی قبلی را برای آن ها پررنگ تر می کند. این تمهید برای اطمینان از وصول مالیات و جلوگیری از فرار مالیاتی احتمالی در آینده صورت می گیرد.
بنابراین، زوجین در آستانه ازدواج، لازم است که علاوه بر توافق بر سر میزان مهریه، از ابعاد مالیاتی احتمالی آن نیز آگاه باشند و آمادگی لازم برای پرداخت سهم خود را در صورت تصویب این قانون داشته باشند.
مزایا و چالش های احتمالی قانون جدید مالیات مهریه (تحلیل و بررسی)
تصویب و اجرای طرح قوانین جدید مالیات مهریه، همانند هر تغییر قانونی دیگری، با مجموعه ای از مزایای مورد انتظار و چالش های احتمالی همراه خواهد بود. تحلیل این جوانب به درک عمیق تری از پیامدهای این قانون بر جامعه و خانواده کمک می کند.
مزایای مورد انتظار
طرفداران این طرح، دلایل متعددی را برای ضرورت و فواید آن برمی شمارند که مهمترین آن ها عبارتند از:
- کاهش مهریه های نامتعارف و غیرقابل پرداخت: این مهمترین هدف طرح است. با تحمیل بار مالیاتی بر مهریه های سنگین، زوجین به صورت طبیعی به سمت تعیین مهریه هایی با ارزش کمتر و متناسب با توان مالی خود سوق داده می شوند. این امر می تواند به واقع بینانه تر شدن انتظارات در آغاز زندگی مشترک کمک کند.
- کاهش آمار زندانیان مهریه: با منطقی شدن مهریه ها، تعداد مردانی که به دلیل عدم توانایی در پرداخت مهریه به زندان می افتند، به طرز چشمگیری کاهش خواهد یافت. این موضوع از تبعات اجتماعی و اقتصادی منفی زندانی شدن سرپرست خانواده جلوگیری کرده و به بازگشت افراد به چرخه فعال جامعه کمک می کند.
- تسریع روند مطالبه مهریه برای زنان: مهریه های سنگین اغلب در عمل قابل وصول نیستند و فرآیندهای قضایی طولانی و پیچیده ای را برای زنان به دنبال دارند. با کاهش مهریه های سنگین به میزانی که مرد توان پرداخت آن را دارد، امکان وصول سریع تر و واقعی تر مهریه برای زنان فراهم می شود و از سرگردانی آن ها در دادگاه ها می کاهد.
- حمایت از بنیان خانواده و کاهش طلاق: برخی معتقدند که مهریه های سنگین گاه خود عامل اختلاف و سلب مسئولیت از سوی مردان می شوند. با تعدیل این رقم، ممکن است مردان احساس مسئولیت بیشتری در قبال زندگی مشترک داشته باشند و از طرف دیگر، از سوءاستفاده از مهریه به عنوان اهرم فشار در اختلافات جلوگیری شود که می تواند به پایداری خانواده کمک کند.
- ایجاد درآمد برای دولت: هرچند این هدف اصلی و اعلامی نیست، اما مالیات وصول شده می تواند منبع درآمدی برای دولت باشد که می تواند در راستای سیاست های حمایتی خانواده یا بودجه عمومی کشور هزینه شود.
انتقادات و چالش ها
در مقابل مزایای پیش بینی شده، این طرح با انتقاداتی نیز مواجه است که برخی از آن ها عبارتند از:
- محدود کردن غیرمستقیم حق طلاق زنان: در نظام حقوقی ایران، مهریه در بسیاری از موارد به عنوان تنها اهرم مالی برای زنان جهت درخواست طلاق و جدایی، یا توافق بر شرایط آن، عمل می کند. با کاهش ارزش مهریه از طریق مالیات، این اهرم ممکن است تضعیف شود و به طور غیرمستقیم، حق طلاق زنان را (که عمدتاً با مرد است) محدودتر کند و امکان رهایی از زندگی ناموفق را دشوار سازد.
- بار مالی اضافی بر زوجین در ابتدای زندگی مشترک: آغاز زندگی مشترک خود با هزینه های بالایی همراه است. اضافه شدن یک بار مالیاتی قابل توجه در زمان عقد، می تواند فشار اقتصادی زیادی را به زوجین، به ویژه اقشار کم درآمد، وارد کند و حتی مانعی برای ازدواج جوانان باشد.
- پیچیدگی های اجرایی: محاسبه ارزش روز سکه و سایر اقلام مهریه، نظارت بر پرداخت مالیات و جلوگیری از توافقات غیررسمی برای دور زدن قانون، می تواند چالش های اجرایی پیچیده ای را برای سازمان های ذیربط ایجاد کند. این پیچیدگی ها ممکن است به بروز فساد یا کاهش کارایی قانون منجر شود.
- کاهش ارزش حمایتی مهریه: منتقدان معتقدند که با کاهش مهریه، جنبه حمایتی و پشتوانه مالی آن برای زن، به خصوص در شرایط طلاق و بی پناهی، تضعیف می شود. این در حالی است که در فرهنگ ایرانی، مهریه به نوعی تضمین کننده امنیت مالی زن در آینده است.
«این طرح در پی ایجاد تعادل بین ارزش حمایتی مهریه و جلوگیری از تعیین مهریه های نامتعارف است، اما می تواند چالش هایی در زمینه حقوق زنان و بار مالی اولیه زوجین ایجاد کند.»
در مجموع، تصویب قوانین جدید مالیات مهریه یک تصمیم چند وجهی است که نیازمند بررسی دقیق تمام ابعاد حقوقی، اجتماعی و اقتصادی آن است تا بتواند به اهداف مثبت خود دست یابد و از بروز پیامدهای منفی ناخواسته جلوگیری کند.
سوالات متداول (FAQ)
در این بخش به برخی از پرسش های رایج و متداول در خصوص قوانین جدید مالیات مهریه و ابعاد آن پاسخ داده می شود تا ابهامات موجود برای مخاطبان گرامی برطرف گردد.
آیا مهریه هایی که قبل از تصویب این قانون ثبت شده اند، مشمول مالیات می شوند؟
خیر، بر اساس اصول حقوقی و رویه معمول قانون گذاری، قوانین جدید عطف به ماسبق نمی شوند. به این معنا که اگر طرح مالیات مهریه به قانون تبدیل و اجرایی شود، تنها مهریه هایی که از تاریخ لازم الاجرا شدن این قانون به بعد ثبت می شوند، مشمول پرداخت مالیات خواهند بود. بنابراین، مهریه هایی که پیش از تاریخ تصویب و اجرای این قانون در دفاتر ازدواج به ثبت رسیده اند، مشمول مالیات جدید نخواهند شد.
تا چند سکه مهریه معاف از مالیات است؟
بر اساس مفاد طرح پیشنهادی قوانین جدید مالیات مهریه، مهریه تا سقف ۱۴ سکه بهار آزادی به طور کامل از پرداخت مالیات معاف خواهد بود. این میزان به عنوان حد نصاب مهریه متعارف در نظر گرفته شده است.
اگر مهریه غیر از سکه باشد (مانند ملک، خودرو یا وجه نقد)، نحوه محاسبه مالیات چگونه است؟
در صورتی که مهریه به جای سکه، به صورت اموال دیگری نظیر ملک، خودرو، طلا یا وجه نقد تعیین شده باشد، برای محاسبه مالیات (در صورت تصویب قانون)، ابتدا باید ارزش ریالی آن در زمان عقد مبنا قرار گیرد. سپس، این ارزش ریالی به معادل تعداد سکه بهار آزادی (با فرض نرخ روز سکه در زمان عقد) تبدیل می شود و بر اساس همان جدول پلکانی مالیاتی که برای سکه تعیین شده، میزان مالیات محاسبه و اعمال خواهد شد.
آیا مالیات مهریه قطعی شده و هم اکنون اجرایی می شود؟
خیر، بسیار مهم است که بدانیم مالیات مهریه در حال حاضر قطعی نشده و اجرایی نمی شود. آنچه مطرح شده، تنها یک طرح پیشنهادی در مجلس شورای اسلامی است که مراحل بررسی و تصویب خود را طی می کند و ممکن است در این مسیر دچار تغییراتی شود یا حتی به تصویب نهایی نرسد. لذا، تا اطلاع ثانوی، هیچ مالیات مستقیمی بر مهریه تعلق نمی گیرد.
در صورت تصویب، آیا مالیات مهریه بر عهده زوج است یا زوجه؟
بر اساس مفاد طرح پیشنهادی، مسئولیت پرداخت مالیات مهریه به صورت مشترک و به نسبت ۵۰-۵۰ بر عهده هر دو طرف عقد، یعنی زوج و زوجه، خواهد بود. این تقسیم به منظور ایجاد عدالت و تشویق هر دو طرف به تعیین مهریه های منطقی تر صورت گرفته است.
جمع بندی: آینده مالیات مهریه در ایران
بررسی جامع قوانین جدید مالیات مهریه نشان می دهد که در حال حاضر، هیچ گونه مالیات مستقیمی بر اصل مهریه در ایران تعلق نمی گیرد. ماده ۱۴۴ قانون مالیات های مستقیم به وضوح مهریه را از این قاعده مستثنی کرده است. با این حال، باید توجه داشت که این معافیت شامل مالیات های مربوط به معاملات و نقل و انتقال بعدی اموال (مانند فروش سکه یا انتقال ملک و خودرو) نمی شود که در جای خود و طبق قوانین مربوطه، مشمول مالیات هستند.
نقطه عطف در بحث مالیات مهریه، طرح پیشنهادی اصلاح قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی و مهریه است که در حال حاضر در مجلس شورای اسلامی مراحل بررسی را طی می کند. این طرح با هدف کاهش مهریه های نامتعارف، کم کردن بار دعاوی قضایی و حمایت از بنیان خانواده، پیشنهاد وضع مالیات پلکانی بر مهریه هایی با تعداد سکه بالا را مطرح کرده است. بر اساس این طرح، مهریه های تا ۱۴ سکه از مالیات معاف بوده و برای مهریه های بالاتر، نرخ های ۱.۱، ۲ و ۱۵ درصد (به ترتیب برای بازه های ۱۵-۱۰۰، ۱۰۱-۲۰۰ و بیش از ۲۰۰ سکه) در نظر گرفته شده است. مسئولیت پرداخت این مالیات نیز به صورت مشترک و ۵۰-۵۰ بر عهده زوجین خواهد بود و زمان پرداخت آن هنگام ثبت عقدنامه در دفاتر اسناد رسمی پیش بینی شده است.
این طرح، در کنار مزایای احتمالی مانند کاهش آمار زندانیان مهریه و منطقی تر شدن مهریه ها، چالش هایی نظیر محدود کردن غیرمستقیم حق طلاق زنان و تحمیل بار مالی اولیه به زوجین را نیز به همراه دارد. در نهایت، آینده مالیات مهریه در ایران به سرنوشت این طرح در مجلس شورای اسلامی بستگی دارد.
با توجه به اهمیت این موضوع و تأثیرات گسترده آن بر زندگی افراد، به زوجین در آستانه ازدواج، حقوقدانان و عموم مردم توصیه می شود که همواره اخبار رسمی و اطلاعیه های مراجع قانونی ذی صلاح را برای آگاهی از آخرین وضعیت این طرح پیگیری کنند. همچنین، برای تصمیم گیری های مهم در خصوص تعیین مهریه و درک کامل پیامدهای حقوقی و مالی آن، مشاوره با متخصصان حقوقی و مالی به شدت توصیه می شود تا از بروز هرگونه ابهام یا مشکل در آینده جلوگیری به عمل آید.