سرنوشت اشتباهی یک حمام و چند خانه تاریخی

اسکندر مختاری – استاد دانشگاه و کارشناس توانبخشی – در گفت وگو با سلام دکتر، به بیان جزئیاتی از سوء استفاده از دورگه های تاریخی پرداخت و کاستی های آن را ارزیابی کرد.

وی تغییر کاربری در یک بنای تاریخی را عاملی دانست که هم می تواند به بنا آسیب برساند و هم باعث پیشرفت و پایداری پروژه شود و در این باره گفت: انتخاب کاربری مناسب می تواند نتیجه مرمت داستان را مشخص کند. خانه بنابراین، این سرنوشت تنها بر انتخاب کاربری متمرکز نیست، بلکه بر حفظ و بهبود زندگی پس از تغییر کاربری نیز متمرکز شده است. به عبارت دیگر، هر پروژه مرمتی باید دارای یک برنامه مدیریتی باشد که بر اساس آن ایده مدیریت، کار تعمیر و نگهداری و پیشرفت آتی آن تصمیم گیری شود.

مختاری با بیان اینکه نگاه سیستمی به یک اثر تاریخی وجود دارد، گفت: طبیعی است که روند نگهداری و پیشرفت نیازمند اعتبار مالی است. هر شخص یا شرکتی که در مورد استفاده از یک بنای تاریخی توافق کند، برای صاحب اثر تعهدات مالی ایجاد می کند، زیرا نگهداری از بنا بیش از نگهداری بنای یک بنای معمولی است. مصالح، خندق ها، حفاظ سقف، محیط، آسفالت و تزئینات داخلی در معرض تغییرات کاربری بوده و ممکن است در حین آن دچار مشکل شوند. بنابراین پس از تغییر کاربری باید درمان شوند و این درمان نیز نیاز به پول دارد. از سوی دیگر در کشور ما فعالیت های فرهنگی بازده اقتصادی ندارد و بر این اساس نظام اقتصادی آسیب می بیند و حفظ آثار تاریخی را به خطر می اندازد و علیرغم تمام تلاش های ما برای نگهداری از آثار تاریخی تهران، اما در حال حاضر این روند درمانی با مشکل مواجه شده است.

خطا در حمام تاریخی

به گفته این کارشناس اصلاحات، «حمام نواب» (لوکیشن فیلم قیصر) در تهران یکی از آثار تاریخی است که به دلیل کاربری های نادرست از نگهداری و حفاظت به دور مانده است.

مختاری در این باره توضیح می دهد: اولین تغییر کاربری که به «همام نواب» به عنوان یک مرکز فرهنگی داده شد، با شرایط فعلی منطقه «عودلاجان» همخوانی ندارد و به دلیل عدم توسعه اقتصادی، امکان ادامه آن وجود ندارد. در این موارد دو کار می توان انجام داد، اول اینکه یک کاربر با بازگشت دهان به دهان ایجاد شود و دوم اینکه یک شرکت کنترل نوع کاربرانی را که می توانند هزینه سفارشی را پرداخت کنند به عهده بگیرد.

چرا عمر موزه «لرزاده» و تئاتر «دبیرالملک» کوتاه است؟

این کارشناس مرمت با اشاره به وضعیت موزه موزه لرزاده نیز گفت: در حال حاضر برای خانه هایی که پس از استفاده کوتاه مدت یا طولانی مدت در تهران مرمت شده اند مشکلاتی به وجود آمده است. همان کاربری که به «خانه لرزاده» منصوب شده بود عمر کوتاهی داشت، اما چرا این اتفاق افتاد؟ زیرا نگهداری از این بنا به عنوان ساختمان موزه هزینه بر است و هیچکس نمی خواهد این هزینه را بپردازد.

وی افزود: بسیاری از بناهای تاریخی به دلیل استفاده نادرست تخریب یا تخریب شده اند، به عنوان مثال ساختمان «دبیرالملک» (خانه قاجاری در منطقه سرچشمه تهران که در ابتدا به عنوان «تئاتر» برای کودکان کار و خیابان افتتاح شد. و بعداً به عنوان «محله‌خانه» تغییر شغل داد و از دیگر خانه‌هایی است که کاربری نامناسب پیدا کرد. خانه» نیز یکی از چیزهایی است که تغییر کرد، اما آن را حفظ نکردند، ابتدا کتابخانه و سپس موزه مردم شناسی افتتاح کردند که مدت زیادی هم نبود.

حلقه مفقوده «سردار باغ ملی»، «میدان مساخ» و آثار تاریخی محلی است

مختاری می افزاید: «سردار باغ ملی» در سال های اخیر توسط تیم زیبایی بازگردانده شده است و باید با همکاری اموال فرهنگی مورد استفاده قرار گیرد اما همیشه تعطیل است. در واقع محدوده میدان مشاخ به حال خود رها شده بود و معلوم نبود باید به چه کسانی رسیدگی شود. جوش یکی از درهای آن آسیب دیده است، اما نشان نمی دهد که چه کسی باید این شکستگی را تعمیر کند. اکنون درب بزرگی را برای دسترسی به محوطه باز کرده اند در حالی که هر کدام از این درها چندین تن است و سال هاست که نمی توان یک در را باز و بسته کرد.

استاد تاب آوری در دانشکده با طرح این سوال که چرا چنین اتفاقی برای بناهای تاریخی رخ می دهد؟ وی ادامه داد: چون هیچکس در این کشور هزینه خدمات فرهنگی را پرداخت نمی کند. در کشور ما هزینه نگهداری ساختمان های معمولی نیز مشکل ساز است. دستگاه های دولتی و دستگاه های دولتی نیز از این قاعده مستثنی نیستند، بسیاری از معابر آنها تخریب شده است، مسئولیت رسیدگی به آنها بر عهده آنها نیست و چنین عوارضی در بودجه عمومی تعریف نشده است.

مختاری که در مرمت بسیاری از بناهای تاریخی نقش داشته است، هزینه بالای نگهداری آثار تاریخی را از مشکلات طلاق آنها برشمرد و گفت: در حال حاضر این مشکل اساسی است، به عنوان مثال منطقه در حال مرمت بناهای تاریخی است. خریدی اما از فردا چه کسی باید از ساختمان ها مراقبت کند؟ جامعه همچنین به این فکر می کند که چقدر زمان باید برای نگهداری از این خانه بپردازید. به این ترتیب، بسیاری از هیبریدهای تاریخی پس از استفاده از تبدیل به تدریج یادداشت می شوند. زیرا هیچ کس مجبور نیست هزینه مراقبت از آنها را بپردازد.

وی ادامه داد: وضعیت خانه سیمین و جلال هم اکنون خوب است. نگهبانان و راهنمایان موزه همیشه در دسترس هستند، زیرا بنای تاریخی کوچکی است و درمان آن برای جامعه امکان پذیر است، اما در «همام نواب» اینطور نیست.

این مشاور مرمت، نگهداری از بناهای تاریخی را مهم یا حتی مهم‌تر از خرید، حمایت و مرمت و ترکیب آن‌ها می‌داند: تعمیر و نگهداری کار دشواری است و نیازمند برنامه‌ریزی و هزینه دقیق است و نمی‌توان به راحتی از کسی انتظار داشت. چنین اظهاراتی باید بر عهده مردم، بودجه دولت و ناظران آنها باشد.

مختاری مسئول دو میراث جهانی بم و شهر تاریخی تهران در بخشی دیگر از سخنان خود به اهمیت میراث جهانی و ملی اشاره کرد و گفت: مالکیت ملی و بین المللی بهترین دستاورد مدیریتی است. در مورد ایمنی، نگهداری و مرمت، دو سال گذشته است و باید برای حفظ آنها تلاش کنیم. عمر اساسی شهر تاریخی تهران به اندازه عمر شغلی من است، در سال 1375 ایجاد شد و در سال 1388 کار خود را به پایان رساند، اما متاسفانه مدیریت پایگاه میراث جهانی بم همچنان باقی است.

وی ادامه داد: تفاوت جهانی و میراث ملی با بقیه سطوح سازمانی مرکز میراث فرهنگی در این است که در آن زمینه ها تمام فعالیت های پژوهشی، امنیتی، مرمت، حفاظت و ارائه بنای تاریخی انجام می شود. در یک مکان متمرکز شده است و هر سایت دارای یک مسئول است و مسئولیت ها بین بخش های مختلف سازمان پراکنده نیست. از سوی دیگر، کارمند باید دانش و تجربه کافی داشته باشد، نه اینکه بتواند یک مقام دولتی باشد و باید شرح وظایف و احترام به آن را داشته باشد. در چنین شرایطی می توان امیدوار بود که این فرد مسئول بتواند شرایط را حتی پس از ساعت ها کار و در منزل مدیریت کند و برای صدمات قابل پیش بینی و غیرقابل پیش بینی راه حلی جستجو کند، اما در صورت وجود ارکان مراقبت، حفاظت، تعمیر و غیره بین بخش ها مشکل در این عناصر، مسئول هر بخش مقصر خواهد بود.

مختاری که آثار تاریخی دیگری مانند ارگ بم، مسجد جامع ساوه، سردار باغ ملی، میدان مشاخ، عمارت مسعودیه، مدرسه دارالفنون، امامزاده سید اسماعیل، امامزاده زید، امامزاده یحیی، مسجد جامع تهران، مدرسه خانه محمدیه را نیز مرمت می کند. ، مدرسه قنبرعلی خان، مدرسه مروی، مدرسه حاج رجبعلی دارای مدرسه سپهسالار قدیم و جدید و … در کارنامه خود یکی از چالش برانگیزترین بازسازی ها در مرمت ارگ بم و فرهنگ پس از زلزله آن انجام شده است. 2002 و با بیان اینکه بهبودی مهم است، گفت: یکی از این موارد مهم، دانش است. مرحله شناسایی عمل، به عنوان پزشکی که نمی تواند بیمار خود را درمان کند تا زمانی که بیماری تشخیص داده شود. رفتارهای در بهبودی

انتهای پیام