خلاصه کتاب فراگیری راهکارهای عملی فین تک از شرکت های موفق ( نویسنده یوشیتاکا کیتائو )

کتاب «فراگیری راهکارهای عملی فین تک از شرکت های موفق» نوشته یوشیتاکا کیتائو، مدیرعامل هلدینگ SBI، بینشی عمیق و کاربردی را درباره تحولات صنعت مالی از طریق فناوری فین تک ارائه می دهد. این اثر، راهکارهای مدیریتی و استراتژی های نوآورانه شرکت های پیشرو در این حوزه را معرفی می کند و به متخصصان کمک می کند تا دید جامعی از اکوسیستم فین تک، بلاک چین و رمزارزها به دست آورند.

صنعت خدمات مالی همواره یکی از حوزه های پیشرو در پذیرش فناوری اطلاعات بوده است. در سالیان اخیر، سرعت تحولات فناورانه، به ویژه با ظهور ابزارهای ارتباط جمعی، دستگاه های هوشمند و برنامه های دیجیتال، به قدری فزاینده شده که موسسات مالی سنتی را وادار به بازنگری اساسی در ساختارها و مدل های کسب وکار خود کرده است. فین تک به عنوان موتور محرک این انقلاب، نه تنها شیوه ارائه خدمات مالی را دگرگون ساخته، بلکه در حال ترسیم آینده ای است که در آن بانکداری سنتی جای خود را به اکوسیستم های مالی باز و نوآورانه می دهد. یوشیتاکا کیتائو، با بهره گیری از تجربه مدیریتی و اجرایی گسترده خود در گروه SBI و همکاری با جمعی از مدیران برجسته صنعت مالی، در این کتاب به تفصیل این دگرگونی ها را بررسی می کند.

سیر تکامل فین تک: از بانکداری سنتی تا اکوسیستم نوآور

مفهوم فین تک (فناوری مالی) فراتر از صرفاً دیجیتالی سازی خدمات مالی سنتی است؛ این حوزه به معنای ارائه راهکارهای جدید و خلاقانه برای طیف وسیعی از خدمات مالی است. درک سیر تکاملی فین تک برای هر فعال در صنعت مالی حیاتی است، چرا که نشان دهنده تغییر پارادایم از روش های سنتی به مدل های کاملاً نوآورانه است.

فین تک 1.0: عصر اینترنت و خدمات مالی اولیه

فین تک 1.0 که در حدود سال های 1990 تا 2008 شکل گرفت، با ظهور اینترنت و آنلاین سازی تدریجی خدمات مالی سنتی آغاز شد. این دوره، بیشتر بر افزایش کارایی و دسترسی از طریق پلتفرم های آنلاین تمرکز داشت. شرکت هایی مانند پی پال (PayPal) با ارائه سیستم های پرداخت الکترونیکی، در این مرحله پیشتاز بودند. پی پال که در سال 1998 تأسیس شد، امکان انتقال وجه از طریق ایمیل و پلتفرم های آنلاین را فراهم آورد و میلیون ها کاربر را به خود جذب کرد. در این فاز، هدف اصلی، ساده سازی تراکنش ها و کاهش نیاز به حضور فیزیکی در بانک ها بود، اما ساختار اصلی خدمات مالی همچنان بر پایه نهادهای سنتی استوار بود.

فین تک 1.5: دستاوردهای فناوری جدید و همکاری ها

پس از بحران مالی جهانی در سال 2008، فین تک وارد مرحله 1.5 شد. در این دوره، با افزایش اعتماد به فناوری و نیاز به کارایی بیشتر، شرکت های نوپا با رویکردهای تخصصی تر ظهور کردند. این شرکت ها، فناوری هایی مانند کلان داده (Big Data)، هوش مصنوعی (AI) و محاسبات ابری (Cloud Computing) را برای بهبود خدمات مالی به کار گرفتند. در این فاز، همکاری بین موسسات مالی سنتی و استارتاپ های فین تک نیز آغاز شد. بانک ها دریافتند که برای حفظ رقابت پذیری، باید از نوآوری های شرکت های کوچک تر بهره ببرند. این دوره شاهد ظهور پلتفرم های وام دهی همتا به همتا (P2P Lending) و مشاوران رباتیک (Robo-Advisors) بود که خدمات مالی را برای قشر وسیع تری از جامعه قابل دسترس می کردند.

فین تک 2.0: انقلاب بلاک چین و رمزارزها

فین تک 2.0 که از حدود سال 2015 به بعد شتاب گرفت، با ظهور فناوری بلاک چین و رمزارزها تعریف می شود. این مرحله نه تنها به دنبال بهینه سازی خدمات موجود است، بلکه پتانسیل تخریب ساختارهای مالی سنتی و بازتعریف آن ها را دارد. بلاک چین، با قابلیت ارائه شفافیت، امنیت و عدم نیاز به واسطه، در حال متحول سازی حوزه هایی مانند پرداخت ها، تسویه حساب ها، تامین مالی و مدیریت دارایی ها است. رمزارزهایی مانند بیت کوین و اتریوم، نمونه های بارز این انقلاب هستند که امکان انتقال ارزش را بدون اتکا به سیستم های بانکی مرکزی فراهم می آورند. شرکت هایی نظیر R3 در این دوره نقش کلیدی در توسعه زیرساخت های بلاک چین برای صنعت مالی ایفا می کنند.

مفهوم اکوسیستم مالی و مزیت های راهبردی آن

موسسات مالی اکنون دیگر تنها ارائه دهندگان خدمات بانکی یا بیمه ای نیستند؛ آن ها در حال تبدیل شدن به بازیگران اصلی در یک اکوسیستم مالی گسترده و یکپارچه هستند. این اکوسیستم شامل بانک ها، شرکت های فین تک، شرکت های فناوری بزرگ (Big Tech)، رگولاتورها و حتی مصرف کنندگان نهایی است که همگی در یک فضای پویا و متصل به هم در حال تبادل ارزش و اطلاعات هستند. مزیت های راهبردی این اکوسیستم شامل افزایش کارایی، کاهش هزینه ها، دسترسی آسان تر به خدمات، نوآوری سریع تر و ارائه خدمات شخصی سازی شده به مشتریان است. در این مدل، همکاری و اشتراک گذاری داده ها (تحت مدل بانکداری باز Open Banking) به یک اصل اساسی تبدیل می شود.

گروه SBI: الگویی موفق در پیشگامی فین تک

یوشیتاکا کیتائو، نویسنده کتاب، خود رهبر گروه SBI است که از پیشگامان تحول در صنعت خدمات مالی به شمار می رود. این گروه از زمان تأسیس خود در سال 1999، اولین اکوسیستم جامع خدمات مالی اینترنتی شامل بانکداری، اوراق بهادار و بیمه را در جهان ایجاد کرده است. بررسی مدل عملیاتی SBI، می تواند درس های ارزشمندی برای سایر موسسات مالی داشته باشد.

دستاوردهای دوران فین تک 1.0 و راهکارهای ارتقا

در دوران فین تک 1.0، گروه SBI با تمرکز بر دیجیتالی سازی خدمات سنتی، دستاوردهای قابل توجهی کسب کرد. این گروه با ایجاد زیرساخت های قوی برای خدمات مالی آنلاین، توانست بخش عمده ای از عملیات خود را به بستر اینترنت منتقل کند و دسترسی مشتریان را به خدمات بانکی و سرمایه گذاری تسهیل بخشد. با این حال، SBI به این دستاوردها اکتفا نکرد و به سرعت راهکارهایی را برای ارتقاء به فین تک 1.5 و سپس فین تک 2.0 اتخاذ کرد. این راهکارها شامل سرمایه گذاری گسترده در شرکت های نوپای فین تک، توسعه فناوری های جدید و ایجاد پلتفرم های مبتنی بر بلاک چین بود.

نقش صندوق های مالی و سرمایه گذاری در شرکت های نوپا

یکی از استراتژی های کلیدی گروه SBI، ایجاد و مدیریت صندوق های سرمایه گذاری متمرکز بر فین تک بوده است. به عنوان مثال، صندوق «بانک منطقه ای خلق ارزش SBI» نمونه بارزی از این رویکرد است. این صندوق ها با هدف شناسایی و حمایت از استارتاپ های نوآور در حوزه فناوری مالی، به آن ها سرمایه، دانش و شبکه ارتباطی لازم را برای رشد و توسعه ارائه می دهند. این استراتژی به SBI امکان می دهد تا از ظرفیت های نوآورانه بازار استفاده کند و همزمان، به موسسات مالی منطقه ای کمک کند تا با چالش های پیش رو مقابله نمایند. همکاری با این استارتاپ ها به یکپارچه سازی خدمات مالی آنلاین و سنتی کمک شایانی می کند، به طوری که هر دو بخش از نقاط قوت یکدیگر بهره مند شوند.

یوشیتاکا کیتائو تاکید می کند که انقلاب فین تک تأثیری بسیار فراتر از انقلاب اینترنتی خواهد داشت و موسسات مالی که نتوانند به سرعت خود را با این تغییرات وفق دهند، از صحنه رقابت حذف خواهند شد. این امر لزوم نوآوری مستمر و سرمایه گذاری در فناوری های جدید را بیش از پیش آشکار می سازد.

درس های عملی از پیشتازان فین تک: معرفی شرکت های موفق

کتاب کیتائو به تفصیل به معرفی و تحلیل مدل کسب وکار شرکت های موفق فین تکی می پردازد که هر یک در بخش خاصی از صنعت مالی نوآوری ایجاد کرده اند. این بررسی ها، درس های عملی مهمی را برای هر کسی که به دنبال درک عمیق از تحولات فین تک است، فراهم می آورد.

مشاور رباتیک: ولس نوی (WealthNavi)

ولس نوی یک پلتفرم مشاور رباتیک است که مدیریت سرمایه را از طریق الگوریتم های هوش مصنوعی هوشمندسازی می کند. این سرویس به کاربران امکان می دهد تا با حداقل دانش مالی، سرمایه گذاری های خود را به صورت خودکار و بهینه مدیریت کنند. ولس نوی با کاهش هزینه های مشاوره و افزایش دسترسی به خدمات سرمایه گذاری، دموکراتیزه کردن مدیریت ثروت را محقق ساخته است.

حسابداری ابری و خرید خودکار: مانی فوروارد (Money Forward)

مانی فوروارد با ارائه راهکارهای حسابداری ابری و مدیریت مالی شخصی و کسب وکار، فرآیندهای مالی را برای کاربران بسیار ساده کرده است. این شرکت به افراد و کسب وکارها کمک می کند تا با اتصال به حساب های بانکی و کارت های اعتباری خود، تراکنش ها را به صورت خودکار دسته بندی کرده و دیدی جامع از وضعیت مالی خود به دست آورند. این سهولت در مدیریت مالی، بهره وری را افزایش و خطاها را کاهش می دهد.

پلتفرم های پرداخت: بیس (Base)، اوریگامی (Origami)، لیکوئید (Liquid)

• بیس (Base): این پلتفرم با تمرکز بر سهولت راه اندازی فروشگاه های آنلاین و ارائه راه حل های پرداخت یکپارچه، به کسب وکارهای کوچک و متوسط کمک می کند تا به راحتی وارد فضای تجارت الکترونیک شوند. بیس فرآیند پیچیده پرداخت های آنلاین را ساده و قابل دسترس ساخته است.

• اوریگامی (Origami): اوریگامی یک پلتفرم پرداخت موبایلی است که تجربه کاربری ساده و جذاب را برای پرداخت های روزمره ارائه می دهد. این شرکت با تمرکز بر پرداخت های بدون نقد و تشویق به استفاده از موبایل برای تراکنش ها، به تغییر عادات مصرف کنندگان کمک کرده است.

• لیکوئید (Liquid): لیکوئید یک پلتفرم مبادلات رمزارز است که خدمات متنوعی را در زمینه دارایی های دیجیتال ارائه می دهد. این پلتفرم با تمرکز بر امنیت و نقدینگی، به کاربران امکان معامله آسان و ایمن رمزارزها را فراهم می کند و نقش مهمی در گسترش پذیرش دارایی های دیجیتال دارد.

رمزارزها: کووین (Coincheck)

کووین یکی از شرکت های پیشرو در زمینه ارائه خدمات مرتبط با رمزارزها در ژاپن است. این شرکت با فراهم آوردن بستری برای خرید، فروش و نگهداری دارایی های دیجیتال، نقش مهمی در ورود عموم مردم به دنیای رمزارزها ایفا کرده است. با وجود چالش های امنیتی در گذشته، کووین با بهبود زیرساخت ها و رعایت مقررات، به یکی از بازیگران اصلی در این حوزه تبدیل شده است.

بلاک چین: آر3 (R3)

آر3 یک کنسرسیوم بلاک چین است که به صورت مشترک با همکاری بانک های بزرگ جهانی و موسسات مالی، به توسعه و استقرار زیرساخت های بلاک چین برای صنعت مالی می پردازد. پلتفرم کوردا (Corda) این شرکت، به طور خاص برای نیازهای صنعت مالی طراحی شده و امکان تراکنش های خصوصی و ایمن را فراهم می کند. نقش R3 در استانداردسازی و تسریع پذیرش بلاک چین در سطح سازمانی بسیار حائز اهمیت است.

کلان داده و هوش مصنوعی: ترژر دیتا (Treasure Data)، گیکسو (Gekiso)، جنریک سولوشن (Generic Solution)

• ترژر دیتا (Treasure Data): این شرکت در زمینه مدیریت داده های مشتری (CDP) فعالیت می کند و به کسب وکارها امکان می دهد تا داده های پراکنده مشتریان خود را جمع آوری، یکپارچه و تحلیل کنند. بهره گیری از کلان داده، منجر به تصمیم گیری های بهتر و شخصی سازی خدمات می شود.

• گیکسو (Gekiso): با تمرکز بر تحلیل داده های مالی و رفتاری، گیکسو به موسسات مالی کمک می کند تا الگوهای پیچیده را شناسایی کرده و ریسک های مالی را مدیریت کنند. این تحلیل ها، پایه و اساس تصمیم گیری های استراتژیک در فین تک هستند.

• جنریک سولوشن (Generic Solution): این شرکت با بهره گیری از هوش مصنوعی و کلان داده، راهکارهای نوآورانه برای بهینه سازی عملیات بانکی و مالی ارائه می دهد. از تشخیص تقلب گرفته تا پیش بینی روند بازار، هوش مصنوعی نقش محوری در افزایش کارایی و کاهش هزینه ها دارد.

UX/UI (تجربه کاربری و رابط کاربری): گودپچ (Goodpatch)

شرکت گودپچ نشان دهنده اهمیت طراحی کاربرمحور در صنعت فین تک است. در فضایی که خدمات مالی به طور فزاینده ای دیجیتالی می شوند، رابط کاربری جذاب و تجربه کاربری روان، عامل تمایز و جذب مشتری است. گودپچ با طراحی محصولات دیجیتال با تمرکز بر نیازها و انتظارات کاربران، به موفقیت شرکت های فین تک کمک شایانی کرده است.

جمع سپاری: شرکت موزیک سیکیوریتیز (Music Securities)

موزیک سیکیوریتیز، نمونه ای از نوآوری در مدل های تامین مالی از طریق جمع سپاری است. این شرکت به سرمایه گذاران خرد امکان می دهد تا در پروژه هایی که معمولاً برای سرمایه گذاران بزرگ جذاب هستند، مشارکت کنند. این مدل تامین مالی، دسترسی به سرمایه را برای هنرمندان و پروژه های خلاقانه افزایش می دهد و در عین حال، فرصت های سرمایه گذاری جدیدی را برای عموم فراهم می کند.

این شرکت ها با نوآوری در مدل های کسب وکار و بهره گیری از فناوری های نوین، توانسته اند موانع سنتی را از بین ببرند و به موفقیت های چشمگیری دست یابند. کتاب کیتائو با بررسی دقیق هر یک از این نمونه ها، چرایی و چگونگی موفقیت آن ها را تحلیل می کند و درس هایی عملی برای سایر فعالان این حوزه ارائه می دهد.

چالش ها و آینده بانکداری سنتی در عصر فین تک

بخش مهمی از کتاب یوشیتاکا کیتائو به بررسی وضعیت کنونی و آینده بانکداری سنتی، به ویژه در ژاپن، می پردازد که می تواند به سایر کشورها نیز تعمیم داده شود. بانک های منطقه ای و موسسات مالی سنتی با چالش های فزاینده ای روبرو هستند که بقای آن ها را تهدید می کند.

مسائل کنونی بانک ها و موسسات مالی

یکی از مهم ترین چالش ها، سیاست نرخ سود منفی است که سودآوری بانک ها را به شدت کاهش داده است. علاوه بر این، تغییرات جمعیتی، از جمله سالخوردگی جمعیت، منجر به کاهش پایگاه جمعیتی مشتریان و کاهش سپرده ها می شود. هزینه های عملیاتی بالا، به ویژه هزینه های نگهداری سیستم های فناوری اطلاعات قدیمی و پیچیده، نیز بار سنگینی بر دوش این موسسات است. شکاف بین دارایی های خالص و سهامداران، و همچنین کاهش عایدی از عملیات وام دهی، از دیگر مشکلاتی است که بانک های سنتی با آن دست و پنجه نرم می کنند. ارزش گذاری پایین سهام بانک های منطقه ای در بازار نیز نشان دهنده بی اعتمادی سرمایه گذاران به مدل های کسب وکار سنتی است.

اهمیت مقررات گذاری و نیاز به سیستم قانونی چندوجهی

با ورود فین تک، مرزهای سنتی بین صنعت مالی و سایر صنایع کمرنگ شده است. این وضعیت، نیاز به یک سیستم مقرراتی جامع و چندوجهی را ایجاد می کند که بتواند با سرعت تحولات فناورانه همگام شود. مقررات مالی جهانی نیز سختگیرانه تر شده اند و موسسات مالی باید با رعایت این قوانین، شفافیت و امنیت را برای مشتریان خود تضمین کنند. کتاب کیتائو بر این نکته تأکید می کند که مقررات باید به گونه ای تدوین شوند که نوآوری را تشویق کنند و در عین حال، از مصرف کنندگان و ثبات مالی محافظت نمایند. این امر مستلزم همکاری نزدیک بین رگولاتورها، موسسات مالی و شرکت های فین تک است.

پیشنهادات برای بازسازی و انطباق موسسات مالی سنتی

برای بقا در عصر فین تک، موسسات مالی سنتی چاره ای جز بازسازی و انطباق با محیط جدید ندارند. کتاب پیشنهاداتی را برای این منظور ارائه می دهد، از جمله:

• سرمایه گذاری در فناوری های جدید: بانک ها باید به طور فعال در هوش مصنوعی، بلاک چین، کلان داده و سایر فناوری های نوظهور سرمایه گذاری کنند و تیم های متخصص در این زمینه ها را تشکیل دهند.

• همکاری با استارتاپ های فین تک: به جای رقابت صرف، بانک ها می توانند با استارتاپ ها همکاری کنند، از راهکارهای آن ها بهره ببرند و حتی در آن ها سرمایه گذاری کنند. این رویکرد Win-Win می تواند به نفع هر دو طرف باشد.

• تغییر فرهنگ سازمانی: فرهنگ سازمان های مالی سنتی باید به سمت نوآوری، چابکی و مشتری مداری تغییر کند. این تغییر فرهنگی، مهم تر از صرفاً خرید فناوری های جدید است.

• تمرکز بر تجربه کاربری: با توجه به افزایش انتظارات مشتریان، طراحی رابط کاربری و تجربه کاربری (UX/UI) بی نقص، از اهمیت بالایی برخوردار است.

• بازتعریف مدل های کسب وکار: بانک ها باید فراتر از ارائه خدمات سنتی فکر کنند و به سمت مدل های کسب وکار مبتنی بر پلتفرم و اکوسیستم حرکت کنند.

یوشیتاکا کیتائو معتقد است که با دانش و مهارت کافی، موسسات مالی می توانند از فرصت های جدیدی که فین تک ایجاد می کند، بهره برداری کرده و ارزش شرکت خود را افزایش دهند. همکاری هایی مانند سرمایه گذاری مشترک SBI با IBM ژاپن در زمینه فین تک، نشان دهنده اهمیت این رویکرد در مسیر تحول است.

پیام اصلی کتاب و نتیجه گیری

کتاب «فراگیری راهکارهای عملی فین تک از شرکت های موفق» بیش از یک معرفی ساده از فناوری های جدید است؛ این اثر، یک نقشه راه برای درک و مواجهه با آینده صنعت مالی به شمار می آید. یوشیتاکا کیتائو، با ارائه تحلیل های عمیق و مثال های کاربردی، مخاطب را به سفری در قلب انقلاب فین تک دعوت می کند و مهم ترین درس ها را برای بقا و موفقیت در این عرصه به ارمغان می آورد.

پیام اصلی کتاب، لزوم پذیرش بی چون و چرای نوآوری و همکاری بین نهادهای مالی سنتی و استارتاپ های فین تک است. کیتائو به وضوح نشان می دهد که مقاومت در برابر این دگرگونی، به معنای حذف شدن از صحنه رقابت خواهد بود. او بر اهمیت نگاه به آینده، شناسایی روندهای نوظهور و توانایی انطباق سریع با تغییرات تأکید می کند.

برت کینگ، نویسنده و مجری رادیو، در نکوداشت این کتاب بیان می کند: «وقتی به فین تک فکر می کنیم، اغلب شهرهایی پیشرفته ای چون نیویورک، لندن و … در نظرمان می آیند، اما این کتاب به اژدهایی بیدار کننده یعنی فین تک آسیایی می پردازد. لطف بزرگی به خود بکنید و این کتاب را بخوانید. آسیا جایی است که تکامل واقعی فین تک در آن در حال رخ دادن است.»

این کتاب برای مدیران و کارشناسان ارشد موسسات مالی، کارآفرینان و بنیان گذاران استارتاپ های فین تک، دانشجویان و پژوهشگران حوزه مالی، و تمامی علاقه مندان به تحولات فناوری و اقتصادی، منبعی ضروری است. با مطالعه این اثر، خوانندگان می توانند درک جامع و کاربردی از مفاهیم پیچیده فین تک به دست آورند و راهکارهای عملی برای انطباق و پیشگامی در این صنعت متحول را فراگیرند. آینده صنعت مالی نه تنها با فناوری، بلکه با بینش، همکاری و رهبری هوشمندانه شکل خواهد گرفت، و این کتاب چراغ راهی در این مسیر پرچالش و پرفرصت است.