غزال زیاری: در دوران ماقبل تاریخ کره زمین، حشراتی به اندازه اتومبیل، کوسه‌هایی بزرگ و مارهای غول‌پیکری زندگی می‌کردند که از کروکدیل‌ها تغذیه می کردند. دایناسور تی‌رکس، پادشاه دایناسورها بود و دایناسور موساسور، ابعاد حیرت‌انگیزی داشت. کروکدیل‌های آب شور امروزی، در مقابل جانوران عظیم‌الجثه ماقبل تاریخ، بسیار کوچک به نظر می‌رسند.
این جمله معروف از فیلم فارست گامپ که در سال ۱۹۹۴ ساخته شد، زندگی در دوران ماقبل تاریخ را به بهترین نحو ممکن تشریح می‌کند:« زندگی مثل یک جعبه شکلات است. هرگز نمی‌دانید که چه چیزی به دست خواهید آورد.» چرا که ممکن است داخل جعبه به جای آنکه شکلات باشد، دهانی پر از دندان‌هایی که تشنه خون هستند به دست بیاورید.
دلیلش هم این است که در گذشته، سیاره ما، مامن حیواناتی به مراتب بزرگتر، وحشی‌تر و ترسناک‌تر از حیوانات امروزی بوده. در این مقاله قصد داریم تا نگاهی به مرگبارترین حیوانات آن دوره بپردازیم:
۱- مگالودون (Otodus Megalodon)
طول بزرگترین فسیل پیدا شده از مگالودون، حدود ۱۸ متر است. بنابراین باید مگالودون را بزرگترین کوسه و شکارچی‌ای دانست که در تاریخ کره زمین در دریاها زندگی می‌کرده. این شکارچیان بزرگ تقریبا به اندازه یک کامیون بودند و عمده غذای آنها را کوسه‌های کوچکتر و دیگر ماهی‌ها تشکیل می‌دادند.
طول یک دندان مگالودون تا ۱۶.۷ سانتی‌متر می‌رسید که به راحتی می‌تواند مغز انسان را سوراخ کند. مگالودون‌ها حدود ۳.۵ میلیون سال پیش منقرض شدند ولی دندان‌های آنها هنوز هم یافت می‌شود. فسیل‌های این جانور، حاوی اطلاعات مهمی برای محققان کوسه‌هاست که حاضرند برای داشتن این فسیل‌ها هزاران دلار هزینه کنند
در صورتی که مگالودون‌ها به کره زمین برگردند، طبیعتا تمام اکوسیستم اقیانوس‌ها را مختل خواهند کرد.
۲- دایناسور موساسور (Mosasaurus hofffmanni)
دایناسور موساسور، بزرگترین گونه موساسور، یک شکارچی آبزی با بدنی دراز شبیه به مار، باله‌هایی شبیه به نهنگ و سری شبیه به یک کروکدیل بود.
طول این دایناسورها تا ۱۷ متر می‌رسید و وزن‌شان حدود ۱۳ هزار کیلوگرم بود و آنها نیز به اندازه مگالودون‌ها وحشی بودند. این دایناسورها آنقدر قوی بودند که تقریبا همه چیز از پرندگان دریایی گرفته تا کوسه و حتی دایناسورها را شکار کرده و می‌بلعیدند.
خوشبختانه این جانوران مرگبار، حدود ۶۶ میلیون سال پیش منقرض شدند.
۳- اسپینوساروس (Spinosaurus)
این دایناسورها بزرگترین دایناسورهای گوشتخوار بودند. طول آنها حدود ۱۵ متر و قدشان ۵ متر بود و وزن‌شان به بیش از ۷ هزار کیلوگرم می‌رسید. اگرچه این شکارچیان بزرگ، بیشتر عمرشان را روی زمین سپری می‌کردند، اما طبق گزارش‌ها، اولین دایناسورهایی بودند که می‌توانستند شنا کنند. مطالعات برروی جمجمه این دایناسورها حاکی از آن است که آنها در ابتدا از ماهی و دیگر جانوران دریایی تغذیه می‌کردند.
نزار ابراهیم، دیرینه‌شناس دانشگاه شیکاگو در این باره گفت:« روی پیشانی اسپینوساروس‌ها، عبارت “ماهی‌خوار” نوشته شده.»
البته احتمالا جالب‌ترین ویژگی این گونه از دایناسورها، خارهای عصبی ۱.۵ متری روی بدنشان بود که در امتداد طولی ستون مهره‌هایشان قرار داشت (ستون فقرات آنها از پوست پوشیده و شبیه بادبان بود). دانشمندان حدس می‌زنند که اسپینوساروس‌ها از این بادبان‌ها برای تنظیم دمای بدنشان و یا دفاع از خودشان در مقابل دیگر شکارچیان استفاده می‌کرده‌اند.
۴- پادشاه مارمولک‌های ظالم (Tyrannosaurus rex)
اگر تا حالا حتی یک فیلم درباره دایناسورها دیده باشید، احتمالا نام دایناسور T-Rex به گوش‌تان خورده و قیافه آن را دیده‌اید. این دایناسور، موجودی غول پیکر و ترسناک بوده که ناگهان ظاهر می‌شده و سعی می‌کرده تا شکارش را زنده زنده بخورد.
یک دایناسور تی رکس بالغ حدودا ۱۲ متر طول داشته و قدش حدود ۳.۵ متر بوده. در دهان این دایناسور حدود ۶۰ دندان تیز قرار داشته که می‌توانسته هر جانور زنده‌ای را پاره پاره کند. در صورتی که قرار بود تا تی رکس از انسان‌ها تغذیه کند، روزانه می‌بایست دست کم دو انسان می‌خورد تا سیر می‌شد.
وقتی طعمه‌ای در دسترس نبود، این جانوران یکدیگر را می‌خوردند. در برخی مطالعات به این نکته اشاره شده که در داخل روده فسیل شده یک تی رکس، استخوان‌های تی رکس دیگری مشاهده شده است. این گونه از دایناسور، حس بویایی قوی‌ای هم داشته و طبق مقالات منتشر شده، گیرنده‌های بویایی آنها به اندازه گیرنده‌های بویایی گربه‌های خانگی امروزی حساس بوده.
البته این دایناسورها نقطه ضعف‌هایی هم داشتند. مثلا آنها برعکس آنچه در فیلم‌ها به نمایش در می‌آید، آنها نمی‌توانستند سریع بدوند و طبق گفته دانشمندان اگر آنها سعی می‌کردند تا به ناگهان و سریع بدوند، استخوان‌های پاهایشان خرد می‌شد.
۵- تیتانوبوآ (Titanoboa cerrejonensis)
حدود ۶۰ میلیون سال پیش، معدن زغال‌سنگ سره‌خون در کلمبیا، خانه تیتانوبوآ، مار بزرگی بود که می‌توانست انواع کروکدیل، لاک‌پشت‌های غول پیکر دریایی و یا شش ماهی را ببلعد.
بزرگترین مار زنده شناخته شده برای انسان، مار آناکوندای سبز است که ۱۰ متر طول دارد ولی یک تیتانوبوآی بالغ بین ۱۲ تا ۱۳ متر طول داشته و وزنش به بیش از نهصد کیلوگرم می‌رسیده. (این آمار از بزرگترین فسیل به دست آمده از تیتانوبوآ به دست آمده و داده‌های متفاوتی در این باره وجود دارد.)
تا به امروز، دانشمندان هیچ مار مرده یا زنده بزرگتری از تیتانوبوآ مشاهده نکرده‌اند. البته تیتانوبوآ یک مار غیرسمی بود و طعمه‌هایش را با خفه کردن می‌کشته؛ دقیقا مثل مارهای مدرن که خودشان را به دور طعمه می‌پیچند.
۶- سارکوسوکوس (Sarcosuchus imperator)
سارکوسوکوس، یک گونه شکارچی بود که در طول دوران کرتاسه اولیه (حدود ۱۱۰ میلیون سال پیش) در بسیاری از رودخانه‌های بزرگ آفریقا زندگی می‌کردند. در شرایطی که طول بزرگترین تمساح‌های زنده (تمساح‌های آب شور) تا ۶ متر می‌رسد، سارکوسوکوس حدود ۹ تا۱۲ متر طول داشت و همراه با دینوسوکوس‌ها، بزرگترین کروکدیل‌های شناخته شده برای انسان‌ها هستند.
دلیل آنکه کروکدیل‌های ماقبل تاریخ تا این اندازه بزرگ بودند، سرعت رشد مداوم آنها بود. در شرایطی که سرعت رشد کروکدیل‌های فعلی بعد از سن ده سالگی کند می‌شود، دوره جوانی و رشد سارکوسوکوس ها به مراتب طولانی تر از اینها بود. این کروکدیل‌ها با دارا بودن ۱۰۰ دندان تیز که همگی در داخل یک فک به طول بیش از ۱ متر قرار داشتند و وزنی بیش از ۶۳۰۰ کیلوگرم، حتی می‌توانستند دایناسورهای غول‌پیکری مثل اسپینوساروس را بکشند.
دکتر مارک یانگ، دیرینه‌شناس دانشگاه ادینبورو دراین باره گفته:« واقعا مشخص نیست که آیا این جانوران قادر بودند تا از آب بیرون آمده و دایناسورها را شکار کنند، یا اینکه به شکار ماهی‌های بزرگ رودخانه قانع بودند. این امکان وجود دارد که آنها وقتی به بلوغ کامل رسیده و جثه‌شان کاملا بزرگ می‌شد، هر دو نوع شکار را انجام می‌داده‌اند. منطقا آنها وقتی به بلوغ کامل نرسیده بودند، به صید ماهی‌های رودخانه‌ای رضایت می‌دادند.»
روی بخش عمده‌ای از بدن سارکوسوکوس‌ها از جمله گردن‌شان، با صفحاتی زرهی (استئودرم یا استخوان پوست که نوعی پوست سختی است که رسوبات استخوانی را تشکیل می‌دهد که نفوذ به آن سخت است) پوشیده شده بود.
در نتیجه هر حیوانی که جرات می‌کرد تا به این جانور حمله کند، تنها یک حق انتخاب داشت: فرار… چون در غیر این صورت فکش خرد می‌شد. چرا که غیرممکن بود که بتواند از دندان‌های تیز سارکوسوکوس جان سالم به در ببرد. در حال حاضر بدن تمساح‌های مدرن هم با استئودرم پوشیده شده که البته در حد استئودرم‌های سارکوسوکوس‌ها نیست. شاید برایتان جالب باشد بدانید که زمانی که رودخانه‌های بزرگی که خانه سارکوسوکوس‌ها بودند، حالا خشک شده و از بین رفته‌اند و بخشی از صحرای بزرگ آفریقا به حساب می‌آیند.
بیشتر بخوانید:
۷- گیگانتوپیتکوس (Gigantopithecus blacki)
یکی از خویشاوندهای اورانگوتان‌های امروزی، در اوایل و اواسط عصر یخبندان (بین ۲.۴ میلیون تا سیصد هزار سال پیش) در جنگل‌های استوایی جنوبی آسیا حکمرانی می‌کرد. این موجود غول پیکر، ۳ متر قد و حدود ۲۵۰ کیلوگرم وزن داشت و گیگانتوپیتکوس نامیده می‌شد.
گرچه این باور وجود دارد که این میمون غول‌پیکر حدود ۱۰۰ هزار سال پیش (مدت‌ها بعد از دایناسورها) منقرض شده، ولی دانشمندان هنوز موفق به کشف اسکلت کامل این جانور نشده‌اند. تا امروز هیچ بخشی از ستون مهره‌ها، جمجمه یا بازوی این میمون یافت نشده و فقط تعدادی از استخوان‌های فک و دندان‌های آن پیدا شده است.
اولین نمونه از فسیل (دندان‌های) این گونه میمون غول‌پیکر در یک فروشگاه تجهیزات پزشکی در چین کشف شد که صاحب مغازه این فسیل‌ها را تحت عنوان دندان اژدها به فروش می‌رساند.
طبق گفته دانشمندان، گیگانتوپیتکوس بزرگترین میمونی بوده که تا به امروز در دنیا زندگی کرده و به دلیل تغییرات محیطی منقرض شده است. این گونه میمون، بیشتر از میوه‌ها تغذیه می‌کرده و در برخی منابع از بامبو هم به‌عنوان بخش دیگری از رژیم غذایی آن نام برده شده. این دقیقا برخلاف میمون‌های امروزی است که ریشه و دیگر بخش‌های گیاهان را نمی‌خورند.
اروه بوشرن، رئیس گروه تحقیقات زیست زمین‌شناسی دانشگاه توبینگن دراین باره گفته:« این میمون با توجه به سایزش، غذای زیادی می‌خورده. زمانی که در دوران پلیستوسن، مناطق جنگلی تبدیل به ساوانا شدند، منابع غذایی کافی برای این میمون غول پیکر یافت نمی‌شد.»
۸- هزارپای غول‌پیکر (Arthropleura armata)
اگر از سوسک می‌ترسید، دیگر ادامه این مقاله را نخوانید. چرا که این هزارپای غول‌پیکر، به مراتب ترسناک‌تر از هر حشره دیگری است.
حدود ۲۹۵ میلیون سال پیش این گونه هزارپا درمناطق مختلف اروپای ماقبل تاریخ و آمریکای‌شمالی پرسه می‌زده. نمونه‌های فسیلی اخیری که در انگلیس کشف شده، حکایت از آن دارد که طول این هزارپا تا ۲.۷ متر می‌رسیده و وزنش تا ۵۰ کیلوگرم بوده و طبیعتا باید آن را بزرگترین حشره‌ای که در کره زمین زندگی کرده دانست.
محققان در مورد آنچه این هزارپایان از آن تغذیه می‌کردند، مطمئن نیستند؛ چرا که هیچ بقایایی از سر این حشره یافت نشده. اما با توجه به ابعاد و دیگر ویژگی‌های این هزارپایان، به نظر می‌رسد که آنها همه چیز خوار بوده‌اند و از برگ‌های گیاهان و حیوانات کوچک تغذیه می‌کردند.
به گفته نیل دیویس، استاد دپارتمان علوم زمین در دانشگاه کمبریج، این احتمال وجود دارد که این هزارپایان با دیگر شکارچیان تعامل داشته‌اند و ویژگی شکارچی بودن در آنها، با بزرگتر شدن‌شان رشد کرده.» در عین حال ابهاماتی درباره تعداد پاهای این هزارپا نیز وجود دارد.
دیویس ادامه داد:« تصور می‌شود که فسیل‌های کامل‌تر این هزارپا دارای ۳۲ بخش هستند؛ اما مشخص نیست که آیا آنها در هر بخش دو پا داشته‌اند (یعنی ۶۴ پا ) یا در هر دو بخش، دو پا داشتند (یعنی ۳۲ پا)».
صدها میلیون سال بعد از انقراض این هزارپا که ابعادی به اندازه یک اتومبیل داشته، دانشمندان هنوز تردیدهای زیادی درمورد آن دارند.
منبع: interestingengineering
5858
