تصویر روز ناسا: پیش‌بینی وضع هوا در سیاره فراخورشیدی «اسطرلاب»

این سیاره در مداری بسیار نزدیک به ستاره‌اش می‌چرخد و دچار قفل‌شدگی گرانشی است، به‌طوری‌که هر ۰٫۸ شبانه‌روز نجومی یک‌بار به دور خودش و در حرکتی هماهنگ، یک بار به دور ستاره مادرش می‌چرخد.

قفل‌شدگی گرانشی، پدیده‌ای است که معمولا در گردش اجرام سبک در مداری نزدیک به دور اجرام سنگین اتفاق می‌افتد و طی آن، انتقال تکانه زاویه‌ای بر اثر جزرومد، باعث می‌شود که دوره گردش وضعی و انتقالی جرم سبک‌تر با هم برابر شود. بسیاری از قمرهای بزرگ منظومه شمسی مانند چهار قمر گالیله‌ای مشتری، ماه قمر زمین و قمرهای بزرگ زحل و اورانس، همگی دچار قفل‌شدگی گرانشی شده‌اند. دقیقا به همین دلیل است که ما همیشه چهره یکسانی از ماه، قمر زمین را می‌بینیم و هرگز نمی‌توانیم نیمه پنهان ماه را از روی زمین مشاهده کنیم.

سیاره فراخورشیدی WASP-43b حدود ۲ میلیون کیلومتر از ستاره مادرش فاصله دارد. هرچند ستاره مادر این منظومه، جزء کوتوله‌های سرخ است و بسیار کوچک‌تر و خنک‌تر از خورشید است، اما فاصله این سیاره فراخورشیدی که کمتر از یک بیست‌وپنجم فاصله مداری عطارد است، سبب می‌شود که در طول روزهای دائمی نیمکره روشن سیاره، دما به ۱۴۰۰ درجه سلسیوس (۲۵۰۰ درجه فارنهایت) می‌رسد که برای ذوب کردن آهن، کافی است. این اندازه‌گیری‌ها با رصدهای ابزار MIRI تلسکوپ فضایی جیمزوب در طول‌موج‌های فروسرخ میانی امکان‌پذیر شده است.

اندازه‌گیری‌های تلسکوپ فضایی جیمز وب همچنین نشان می‌دهد که دمای هوا در شب‌های دائمی نیمکره تاریک نیز بالای ۵۰۰ درجه سلسیوس (۱۰۰۰ درجه فارنهایت) باقی می‌ماند؛ درحالی‌که انتظار می‌رفت دمای شب دائمی نزدیک به دمای فضا یعنی ۱۵۰ درجه سلسیوس زیر صفر باشد. دمای بالای شبانگاهی نشان می‌دهد که بادهای قوی استوایی، گازهای جوی روز را قبل از اینکه کاملاً خنک شوند، به نیمکره شب هدایت می‌کنند. این داده‌ها در تصویرسازی فوق به‌زیبایی نمایش داده شده است.

سیاره فراخورشیدی WASP-43b اکنون با نام رسمی «اسطرلاب» (Astrolábos) شناخته می‌شود و ستاره والد آن که از رده طیفی K می‌تابد، «عقربه» (Gnomon) نام گرفته است.

طیف‌سنجی‌های فروسرخ جیمز وب نشان می‌دهد که بخار آب در شب و همچنین در روز سیاره وجود دارد و اطلاعاتی در مورد پوشش ابر در اسطرلاب ارائه می‌دهد.

اعتبار تصویر: NASA، ESA، CSA، Ralf Crawford (STScI).

۵۴۵۴