بی‌توجهی دانشگاه به جامعه، کاربرد میان رشته‌ای‌ها را بی‌اعتبار می‌کند!

عضو هیئت علمی موسسه پژوهش آموزش عالی در گفت‌وگو با آنا؛

بی‌توجهی دانشگاه به جامعه، کاربرد میان رشته‌ای‌ها را بی‌اعتبار می‌کند!
جامعه | دانش | دانشگاه

عضو هیئت علمی موسسه پژوهشی و برنامه ریزی آموزش عالی گفت: تا زمانی که دانشگاه حل مسائل جامعه را در اولویت قرار ندهد حتی اگر میان رشته ای‌ها هم ایجاد شوند به معنای واقعی نمی‌توانند کارساز باشند. 

رضا مهدی عضو هیئت علمی موسسه پژوهشی و برنامه ریزی آموزش عالی درباره به روز نبودن رشته‌های میان رشته‌ای‌ها متناسب با مسائل جامعه در گفت‌وگو با خبرنگار گروه آموزش و دانشگاه خبرگزاری علم و فناوری آنا اظهار کرد: میان رشته‌ای‌ها رشته نیستند و باید نام دوره یا مطالعات روی آن گذاشت. 

وی افزود: در دنیا برای اینکه رشته‌های تخصصی نمی‌توانند به صورت مستقل و عمیق مسائل جامعه را حل کنند عنوان میان رشته‌ای مطرح شد تا به کمک آن‌ها مشکلات صنعت و مردم و دولت حل شود. 

مهدی تصریح کرد: ایده ایجاد میان رشته ای‌ها بر این اساس بود که بتوان متناسب با رویکرد سیستمی، رشته‌ها را با یکدیگر تحت عنوان میان رشته‌ای یا بین رشته‌ای ترکیب کرد، یعنی فلسفه وجود میان رشته ای‌ها در دنیا که به ۴۰ تا ۵۰ سال پیش باز می‌گردد به این بود که رشته‌ها با یکدیگر تجمیع شوند تا باعث حل مسئله شوند؛ چرا که یک رشته به تنهایی نمی‌تواند مشکلات را حل کند. 

عضو هیئت علمی موسسه پژوهشی و برنامه ریزی آموزش عالی ادامه داد: وقتی بنا نیست راه حلی تولید کنیم یا از مشکلات جامعه بکاهیم؛ بنابراین میان رشته ای‌ها حالت فانتزی خواهند داشت و خیلی دقیق و منسجم نخواهند بود. 

میان رشته ای‌ها بر اساس کار جمعی شکل می‌گیرند

مهدی گفت: میان رشته ای‌هایی که در حال حاضر ایجاد شده اند معطوف به مسائل و مشکلات و فلسفه تعریف رشته نبوده اند و شاید اگر از میان رشته ای‌ها خروجی مناسبی دریافت نکرده ایم به این دلیل بوده که از لحاظ فرهنگی و استادی جاذبه نداشته است، چرا که میان رشته ای‌ها بر اساس همکاری و کار‌های جمعی و با هم بودن شکل می‌گیرند، در صورتی که هم اکنون حاضر نیستیم کار جمعی انجام دهیم و به همان شیوه سنتی پایبند هستیم. 

عضو هیئت علمی موسسه پژوهشی و برنامه ریزی آموزش عالی بیان کرد: تا زمانی که نهاد دانشگاه به جامعه توجه نکند و حل مسائل را در اولویت قرار ندهد حتی اگر میان رشته ای‌ها هم ایجاد شوند به معنای واقعی نمی‌توانند کارساز باشند. 

مهدی با اشاره به نقش دانشگاه‌های کشور در توسعه و پیشبرد اقتصاد اظهار کرد: تمام دانشگاه‌های دنیا به اندازه هم یک شکل نیستند، برای مثال برخی دانشگاه‌ها کاملا آموزشی و نظری و بعضی دیگر عملی هستند که با کارگاه‌ها و آزمایشگاه‌ها ارتباط دارند. 

کارکرد دانشگاه‌های ملی و بین المللی با یکدیگر کاملا متفاوت است

وی اضافه کرد: حتی دانشگاه‌های ایرانی هم از نطر رتبه بندی‌های ملی و بین المللی در تهران و شهرستان‌ها و شهر‌های کوچک با یکدیگر تفاوت‌هایی دارند و هر کدام کارکرد‌های مختلفی از خود به نمایش می‌گذارند. 

پیشرفت دانشگاه‌های ایرانی در شاخص‌های بین المللی 

عضو هیئت علمی موسسه پژوهشی و برنامه ریزی آموزش عالی ادامه داد: فاصله رتبه بندی دانشگاه‌ها با کارآفرینی نشان از معیار و امتیاز و شاخص‌های علمی و سنجش و اعتبار آنهاست که دانشگاه‌های ایرانی در این زمینه دستاورد‌هایی کسب کرده اند و از نظر بین المللی پیشرفت‌هایی داشته اند. 

در زمینه تربیت پژوهشگران علوم انسانی از دنیا عقب نیستیم

مهدی درباره راهکار‌های رشد پژوهشگران علوم انسانی در سطح جهان گفت: به صورت مطلق نمی‌توان گفت که نظریه پرداز علوم انسانی یا دانشمند علوم انسانی نداریم و در این زمینه ضعیف عمل می‌کنیم؛ کشور‌های خارجی اگر دانشگاه‌های معتبر یا پژوهشگران برتر علوم انسانی دارند ما هم به همان اندازه رشد کرده ایم و به همان اندازه و نسبت حضور داریم، یعنی فاصله ایران با اقتصاد، جمعیت و موقعیت جغرافیایی در دنیا هماهنگ است و در این زمینه زیاد عقب نمانده ایم. 

عضو هیئت علمی موسسه پژوهشی و برنامه ریزی آموزش عالی ادامه داد: انتظار داریم که سطح کشور از نظر تولید علم با توجه به شعار سال پیشرفت کند و دلیل اینکه چرا در این زمینه رشد قابل توجهی نداریم به سرمایه گذاری بر می‌گردد که از جنس و منطق علوم مهندسی و پزشکی نیست، بلکه به سرمایه و توجه بیشتر احتیاج داریم تا بتوانیم مشکلات جامعه را حل کنیم. 

باید علوم انسانی در راس توجه قرار بگیرد

مهدی گفت: اگر منطق ریاضی و مهندسی را از کشور‌های اروپایی و پیشرفته بگیریم کسی نسبت به آن ایراد نمی‌گیرد، ولی در علوم انسانی به این صورت نیست و باید آزمایش و راستی آزمایی و بومی و ترویج شود تا به صحنه عمل برسد؛ بنابراین خصلت رشته‌ها به نسبت به یکدیگر متفاوت است و باید در علوم انسانی توجه بیشتری شود چرا که ویژگی‌های آن در مقایسه با سایر علوم متفاوت است. 

وی درباره اینکه چند درصد دانشگاه‌ها باید مهارت محور شوند، گفت: همه دانشگاه‌ها باید مهارت محور باشند، اصولاً آموزش و پژوهش بدون توجه به انواع مهارت‌های نرم و سخت مورد نیاز برای زندگی موفق و سالم، نتیجه‌ای جز اتلاف وقت کشور، خانواده‌ها و جوانان ندارد.

وی افزود: البته، تعریف ما از مهارت باید موسع و بسیط باشد و صرفاً کار کردن با چند ابزار ساده را مهارت فرض نکنیم. امروزه، کار در حوزه فناوری‌های همگرا نظیر بایو، نانو، اطلاعاتی و شناختی، به مهارت‌های سطح بالایی نیاز دارد که صرفاً از دانشگاه‌های بزرگ نظری بر می‌آید.

دانشگاه‌های مهارتی سهم بیشتری در اشتغال فارغ التحصیلان دارند

مهدی با اشاره به تاثیر دانشگاه‌های مهارتی بر اشتغال فارغ التحصیلان اظهار کرد: دانشگاه‌های به اصطلاح مهارتی، در مقایسه با سایر دانشگاه‌ها سهم و نقش بهتری در اشتغال فارغ التحصیلان دارند، اما دانشگاه و مهارت آموزی صرفاً یکی از سازۀ بسیار پیچیده و چندبعدی اشتغال است.

امکانات دانشگاه‌های مهارتی به نسبت سایر دانشگاه‌ها بسیار کمتر است

عضو هیئت علمی موسسه پژوهشی و برنامه ریزی آموزش عالی ادامه داد: دانشگاه‌های مرسوم مهارتی در مقایسه با سایر دانشگاه‌ها از منابع و امکانات کمتری برخوردار بوده و سرمایه گذاری در آن‌ها از مناظر مختلف آموزشی، پژوهشی، کارآفرینی، رفاهی، زیست دانشجویی و استادی و … یک ضرورت حتمی و عینی است.