وقتی کاملا روی دوره استروئید، برنامه تمرینی و مکمل‌ها تمرکز کرده باشید، ممکن است از پاکسازی پوست در اصفهان غافل شوید.
یک دوره استروئید، سیستم هورمونی بدن شما را کاملا تغییر می‌دهد. ممکن است تولید تستوسترون توسط بدنتان به طور کامل متوقف شود. یکی از اصلی‌ترین اهداف پاکسازی (PCT) بعد از دوره استروئید، این است که هرچه سریع‌تر تعادل هورمونی در بدن ایجاد شود.
پاکسازی بعد از دوره استروئید یک گام حیاتی و ضروی است که باید انجام دهید. این کار به قدری مهم است که باید به اندازه خود دوره استروئید به تنظیم درست و اجرای آن اهمیت دهید. پاکسازی شامل چند دارو خواهد بود که ممکن است بتوانید آن‌ها را به راحتی از داروخانه تهیه کنید و یا شاید دسترسی به آن‌ها برای شما کمی دشوار باشد. در این نوشته از فیتنسیا، به طور جامع و کامل شما را در مورد پاکسازی بعد از دوره راهنمایی خواهیم کرد.
این راهنما تمام موارد و نکاتی که باید در مورد دوره پاکسازی بدانید و نحوه گنجاندن ترکیبات در دوره را پوشش می‌دهد. PCT مانند سایر برنامه‌ها و اقدامات بدنسازی، نه‌تنها نتایج شما را افزایش می‌دهد، بلکه حفظ سلامت شما را نیز تضمین می‌کند.
این مطلب تنها برای افزایش آگاهی مخاطبان است و مصرف هیچ دارویی را تبلیغ نمی‌کند.
آیا من به پاکسازی بعد از مصرف استروئید نیاز دارم؟ اهمیت پاکسازی
پاکسازی بعد از دوره استروئید در بدنسازی ضروری است. شما باید آن را انجام دهید؛ زیرا تولید طبیعی تستوسترون بدن شما قطع شده است. بسته به اینکه از چه استروئیدی استفاده کرده‌اید، مدت زمان دوره شما چقدر بوده و سایر عوامل فردی، تولید تستوسترون طبیعی بدن شما ممکن است پس از یک دوره استروئیدی، بسیار کم و یا متوقف شده باشد. بنابراین، بازگرداندن آن به سطح نرمال بسیار مهم است. این هدف اصلی پاکسازی (PCT) است.
همیشه به یاد داشته باشید که وقتی دوره شما به اتمام می‌رسد و دیگر از استروئیدهای آنابولیک استفاده نمی‌کنید، بدن شما از حالت آنابولیک خارج می‌شود و این می‌تواند منجر به بروز مشکل در حفظ دستاوردهایی شود که برای رسیدن به آن‌ها سخت تلاش کرده‌اید. برای ، اجرای پاکسازی ضروری است. موارد زیر، اهمیت انجام پاکسازی پس از دوره استروئید را مشخص می‌کنند.
- بازگشت تولید تستوسترون طبیعی توسط بدن به سطح نرمال
- تثبیت و حفظ عضلات به دست آمده در طول دوره
- بازگشت عملکرد کلی بدن به حالت طبیعی و نرمال
پاکسازی بعد از دوره را می‌توان نوعی سم‌زدایی نیز به شمار آورد. در واقع شما باید بدنتان را در شرایطی قرار دهید که بدون وجود استروئید نیز به عملکرد طبیعی خودش بازگردد. هدف نهایی این است که از دوره استروئید خارج شوید و در عین حال بتوانید تا حد امکان عضلات خود را حفظ کنید و به تعادل هورمونی مناسب برسید.
۳ دسته دارویی اصلی که می‌توانند در پاکسازی نقش بسیار مفید و موثری داشته باشند عبارتند از:
- SERM: تعدیل‌کننده‌های انتخابی گیرنده‌های استروژن مثل کلومیفن یا تاموکسیفن
- AI: ضد آروماتازها مثل لتروزول (فمارا)
- HCG: گنادوتروپین کوریونی انسان
پاکسازی بعد از دوره استروئید باید طبق شرایط ورزشکار و ترکیبات استروئیدی موجود در دوره تنظیم شود. برای این منظور .
SERM ها (تعدیل‌کننده‌های انتخابی گیرنده‌های استروژن)
انواع مختلفی از SERM وجود دارد که هرکدام مزایا و معایت خاص خود را داند. هنگامی که صحبت از استفاده SERM در پاکسازی بعد از دوره استروئید می‌شود، اسامی که بیشتر با آن‌ها روبرو می‌شوید عبارتند از:
در دسته SERMها کلوماید قوی‌تری از سایر موارد در نظر گرفته می‌شود. اما خطر عوارض جانبی آن نیز بیشتر است.
SERMها برای جلوگیری از عوارض جانبی سطوح بالای استروژن تولید شده‌اند. اما همانطور که از نام‌ها (تعدیل کننده‌های انتخابی گیرنده‌های استروژن) پیداست، به صورت صد در صدی باعث کاهش استروژن نمی‌شود. در حالی که ممکن است در برخی نقاط بدن اثرات استروژن را کاهش دهد، در برخی نقاط دیگر اثر استروژن را تشدید می‌کند.
این یعنی SERM ها (مثل کلومیفن یا تاموکسیفن) در کنار اثرات مفید و مثتبی که دارند، ممکن است عوارض جانبی نیز به دنبال داشته باشند. اما با این حال، باز هم این داروها به عنوان یکی از بهترین گزینه ها برای دوره‌های پاکسازی محسوب می‌شوند. در صورت استفاده صحیح از آن‌ها بدنسازان می‌تواند به نتایج بسیار مثبتی دست یابند.
از آن‌جایی که SERMها اغلب به عنوان داروی ضد سرطان سینه برای زنان استفاده می‌شوند، به عنوان یک آنتاگونیست استروژن (کاهش دهنده استروژن) روی بافت سینه عمل می‌کنند؛ بنابراین، برای مفید هستند.
مزایای اصلی استفاده از SERM ها عبارتند از:
می‌توانیم بگوییم این داروها تقریبا یکی از ترکیبات اصلی موجود در دوره پاکسازی بعد از دوره استروئید هستند، اما چون اثرات مختلطی روی استروژن دارند، نباید کل پاکسازی به همین داروها محدود شود.
به طور کلی اینطور تصور می‌شود که داروهایی مثل کلومیفن، تاموکسیفن یا سایر تعدیل‌کننده‌های انتخابی گیرنده‌های استروژن، باعث کاهش سطح استروژن می‌شوند. اما برعکس در برخی نقاط بدن باعث افزایش سطح استروژن می‌شوند.
اختلالات بینایی یکی از بزرگترین نگرانی‌ها در مصرف SERMها است. کلومیفن یکی از قوی‌ترین داروهای این دسته است که به طور خاص ممکن است باعث بروز مشکلات بینایی شود؛ پس آن را جدی بگیرید.
مانند SERMها، داروهای مهارکننده آروماتاز نیز اثرات استروژن را کاهش می‌دهند. زمانی که سطح تستوسترون در بدن بیش از اندازه افزایش یابد، بدن در فرآیندی به نام آروماتاز، تستوسترون را به استروژن تبدیل می‌کند. داروهای مهارکننده آروماتاز (مثل ) همانطور که از نامشان پیداست، از آروماتاز جلوگیری می‌کنند.
- آناستروزول (آریمیدکس)
- لتروزول (فمارا)
- اگزمستان (آروماسین)
- آریمیستان (ATD)
با این حال، برخلاف SERMها که استروژن را در سلول‌های بافتی مسدود می‌کنند، مهارکننده‌های آروماتاز میزان کل استروژن موجود در بدن را کاهش می‌دهند. (با کاهش فرآیند آروماتاز).
مزایای اصلی مصرف مهارکننده‌های آروماتاز عبارتند از:
- مسدود کردن آنزیم آروماتاز (جلوگیری از تبدیل آندروژن به استروژن)
- با کاهش استروژن باعث افزایش تستوسترون می‌شود.
- پیشگیری یا کاهش ژنیکوماستی
- کاهش اثرات استروژنیک HCG
در حالی که لتروزول برخی مزایا را به ورزشکار ارائه می‌دهد، می‌تواند عوارض جانبی و مشکلاتی را نیز در پی داشته باشد. مانند:
- ریزش مو
- گرگرفتگی
- افزایش خطر لخته شدن خون
- ضربان قلب غیرطبیعی
- درد مفاصل
- درد ماهیچه‌ها
هدف از مصرف مهارکننده‌های آروماتاز به عنوان بخشی از پاکسازی بعد از دوره استروئید، جلوگیری از ریزش عضلات و افزایش تولید تستوسترون است.
اما با این حال، مصرف مهارکننده‌های آروماتاز قوی (مثل لتروزول) بعد از دوره استروئید، چندان رایج نیست؛ زیرا باعث کاهش شدید استروژن می‌شود، در حالی که مردان نیز برای عملکرد طبیعی نیاز به مقدار کمی استروژن دارند.
از مهارکننده‌های آروماتاز معمولا برای پیشگیری از عوارض جانبی در حین دوره استروئید استفاده می‌شود.
جالب است بدانید که داروی HCG (که در اکثر دوره‌های پاکسازی وجود دارد) می‌تواند سبب افزایش سطح استروژن بدن شود. از این رو هنگامی که گنادوتروپین کوریونی انسانی (HCG) را در پروتکل پاکسازی بعد از دوره استروئید قرار می‌دهید، مهارکننده‌های آروماتاز می‌توانند از اثرات جانبی استروژنیک آن بکاهند.
HCG (گنادوتروپین کوریونی انسانی)
HCG یک داروی تزریقی است که می‌تواند به درمان یا جلوگیری از برخی عوارض جانبی جدی‌تری که در مصرف استروئیدها مشاهده می‌کنیم، مانند کوچک شدن بیضه‌ها و ناباروری احتمالی (کاهش تولید اسپرم) کمک کند.
«اچ سی جی» در پزشکی توسط مردانی که سطوح تستوسترون پایین و ناباروری دارند مصرف می‌شود.
مزایای مصرف HCG در پاکسازی بعد از دوره استروئید بدنسازی عبارتند از:
- تولید طبیعی تستوسترون را بازیابی کرده و افزایش می‌دهد.
- بیضه‌ها را به اندازه و عملکرد طبیعی بازمی‌گرداند.
- تولید اسپرم را افزایش می‌دهد.
- از تحلیل و ریزش عضلاتی که به دست آورده‌اید جلوگیری می‌کند.
برخی از اثرات منفی احتمالی HCG عبارتند از:
- خستگی
- سردرد
- افسردگی
- ژنیکوماستی
- تورم دست و پا
مصرف طولانی مدت HCG می‌تواند تولید اسپرم و تستوسترون را متوقف کند.
در پروتکل پاکسازی بعد از دوره استروئید، HCG باید با مهارکننده آروماتاز و همچنین یک SERM استفاده شود. نه‌تنها استفاده از HCG به تنهایی در پاکسازی هیچ فایده‌ای ندارد، بلکه انجام این کار باعث کاهش هورمون LH (لوتئینیزه) می‌شود.
SERM برای پاکسازی بعد از دوره استروئید
کلومیفن سیترات (کلوماید)
کلومیفن برای بهبود باروری در زنان تولید شده است. روش انجام این کار تحریک غده هیپوفیز برای افزایش سطح LH و هورمون FSH (محرک فولیکول) است. این دو هورمون (LH و FSH) منجر به تحریک تولید تستوسترون در مردان می‌شود.
کلوماید یکی از پرکاربردترین داروها در پاکسازی بعد از دوره استروئید است. این دارو به عملکرد و تولید طبیعی تستوسترون کمک می‌کند. برخی از مزایای اصلی مصرف کلومیفن توسط بدنسازان عبارت است از:
- قوی‌تر از نولوادکس (تاموکسیفن) است.
- می‌تواند استروژن را مسدود کند.
- تولید تستوسترون طبیعی را تحریک می‌کند.
- تاثیر مثبتی بر سطح کلسترول از طریق کبد دارد.
اما در کنار این فواید، یک سری عوارض جانبی بالقوه دارد. از جمله عوارض جانبی و خطرات کلومیفن می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:
- مشکلات بینایی (تاری دید، حساسیت به نور) – در اکثر اوقات برگشت پذیر است.
- آب مروارید
- تجمع مایع در ماکولا (شبکیه چشم)
- در موارد نادر از دست دادن بینایی
زمان شروع مصرف کلومیفن در پاکسازی بعد از دوره استروئید، باید طبق ترکیبات استروئیدی موجود در دوره تعیین شود. در این مورد می‌توانید با مربی مشورت کنید.
در مورد دوز مصرف، به طور عمومی مصرف ۵۰ میلی‌گرم در روز به مدت ۳ هفته (برای دوره‌های خفیف تا متوسط) مناسب به نظر می‌رسد. اگر تصمیم گرفته‌اید در پاکسازی بعد از دوره از کلومیفن استفاده کنید، برای کسب راهنمایی بیشتر می‌توانید با کارشناسان فیتنسیا مشورت کنید.
پاکسازی با تاموکسیفن (نولوادکس)
تاموکسیفن که با نام تجاری نولوادکس شناخته می‌شود، با هدف متوقف کردن اتصال استروژن به گیرنده‌ها، به ویژه در بافت سینه به کار می‌رود. (در اصل برای مقابله با سرطان سینه ساخته شده است).
نولوادکس به کاهش عارضه جانبی ژنیکوماستی کمک می‌کند. این یک ترکیب مفید و بسیار محبوب در پاکسازی بعد از دوره است. مزایای اصلی تاموکسیفن عبارتند از:
- پیشگیری از ژنیکوماستی
- عملکرد طبیعی هورمونی را بازیابی می‌کند
- عوارض جانبی آن کمتر از کلومیفن است
- هم ضد استروژن است و هم تستوسترون را افزایش می‌دهد.
- می‌تواند کلسترول را کاهش دهد. (به دلیل اثرات آگونیستی بر روی کبد)
- حفظ استروژن در سطح پایین
اثرات منفی بالقوه ناشی از مصرف نولوادکس شامل موارد زیر هستند:
- سردرد
- مشکلات گوارشی
- گرگرفتگی
- کاهش احتمالی سطح IGF-1
- کاهش میل جنسی
- نازک شدن یا ریزش مو
اگر دوره استروئید شما در سطح مبتدی باشد، تاموکسیفن می‌تواند یک ترکیب مفید برای پاکسازی (PCT) باشد. با این حال، برخی بدنسازان تمایل دارند آن را در طول دوره استروئید و همچنین بلافاصله پس از‌ان مصرف کنند تا سطح تستوسترون را بالا نگه دارند.
طول دوره توصیه شده برای تاموکسیفن، ۴ هفته است. اگرچه در برخی پروتکل‌های پاکسازی تنها ۳ هفته در نظر گرفته می‌شود.
مانند تمام خرید روغن رزماری و هر دارویی که در پاکسازی استفاده می‌کنید، اگر می‌خواهید از اثرات مثبت تاموکسیفن بهره‌مند شوید، باید آن را با دوز درست مصرف کنید. در مورد دوز و نحوه صحیح مصرف تاموکسیفن چند حالت مختلف وجود دارد. در ادامه به آن‌ها اشاره خواهیم کرد.
یک دوز توصیه شده به شکل زیر است:
یک پروتکل ۳ هفته ای دیگر به شکل زیر توصیه شده است:
- روز اول
- ۱۰ روز بعدی
- ۱۰ روز آخر
