بنابراین ما با یک رویکرد سطحی‌نگر در هر دو طیف سیاسی روبه‌رو هستیم که مبتنی بر سیاست‌زدگی استوار بر ایدئولوژی می‌کوشد همواره یک کشور خارجی را عامل بن‌بست‌ها معرفی کند تا از سوءمدیریت و عدم فهم‌پذیری بگریزد: روندی که در سه مقطع مذاکرات برجام، شکست برجام و تلاش برای احیای برجام نیز ملاحظه می‌کنیم.
«سرگئی ریابکوف، معاون وزیر خارجه روسیه ۱۵ مه ۲۰۱۸ در جمع کارشناسان خاورمیانه باشگاه والدای سخنرانی داشت. او مشخصا گفت: «… امریکا و متحدانش این مساله را مطرح کردند و خود این قرارداد هم قرار نبود تا ابد باقی بماند که از لحاظ دیپلماتیک هم غیرممکن است. مساله اصلی [که امریکایی‌ها در این مدت مطرح کردند] سیاست ایران در منطقه و همین طور برنامه موشکی ایران موجب خروج ناگهانی امریکا شده است و سعی شده که این موضوعات را در صدر قرار بدهند و آن طور نشان بدهند که بدون حل این مسائل، اگر بی‌تعارف بخواهیم بگوییم بدون دادن امتیازهایی از سوی ایران، حفظ برجام امکان‌پذیر نخواهد بود.»
قسمتی از این صحبت‌ها را خبرنگار آسوشیتدپرس در صفحه توییتر خود منتشر کرد؛ روزنامه‌نگاری نزدیک به جواد ظریف نوشت که خبرنگار AP درست ترجمه نکرده، خبرگزاری دیگری نزدیک به دولت روحانی متنی از گفت‌وگو با ریابکوف منتشر کرد و مدعی شد ریابکوف این حرف‌ها را نزده است. در آن هنگام چون دولت روحانی در تعامل با ترامپ به بن‌بست رسیده بود، جواد ظریف تقریبا هر ماه به بهانه‌ای به مسکو سفر می‌کرد و روسیه را دوست روزهای سخت می‌خواند اگرچه بعدتر که در احیای برجام ناکام ماند به جای آنکه صراحتا از دلایل اصلی شکست که ریشه در داخل داشت، سخن بگوید و همچنین انتظارات آرمان‌گرایانه دولت روحانی از یک توافق را آسیب‌شناسی کند، تصمیم گرفت بگوید روسیه در همان سال ۲۰۱۵ هم مخالف برجام بود.
اگر چه جورج سنسریونی، مشاور جان کری در مذاکرات برجام و نویسنده کتاب کابوس هسته‌ای در گفت‌وگو با بی‌بی‌سی با صراحت گفت که در سال ۲۰۱۵ به دلیل کشمکش‌هایی که میان امریکا و روسیه به واسطه بحران اوکراین و الحاق کریمه شکل گرفته بود، ما گمان می‌کردیم که روس‌ها با ما [امریکا] برای به نتیجه رسیدن مذاکرات هسته‌ای کمک نکنند؛ اما آنها [روسیه] بیش از انتظار ما همراهی کرد.
بنابراین ما از یک سو با رقابت داخلی دو جریان سیاسی در داخل ایران مواجه هستیم که یکی بر شعار «نه شرقی» پافشاری می‌کند و دیگری بر «نه غربی» اصرار دارد؛ حال آنکه منافع ملی حداکثری مبتنی بر موازنه مثبت هم شرقی و هم غربی حاصل می‌شود.
در این میان اصولگرایان می‌توانند چشم خود را به صحبت‌های واقعگرایانه سرگی ریابکوف برای چگونگی احیای برجام ببندند و امریکا را مقصر مطلق بن‌بست برجام بدانند؛ اصلاح‌طلبان می‌توانند صحبت‌های ضد و نقیض اکنون ظریف که نه فقط در تناقض با صحبت‌های دیپلمات‌های امریکایی بلکه با اظهارات خود او میان سال‌های ۱۳۹۸ تا ۱۴۰۰ است را نادیده بگیرند و روسیه را مقصر بدانند. اما اظهارات مقامات روسیه و امریکا نشان می‌دهد آنها در هر موضوعی در تقابل با یکدیگر باشند، در کنترل برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران، وحدت دارند.
فراموش نکنیم که پیمان (قرارداد) منع موشک‌های هسته‌ای میان برد (INF) که میان گورباچوف و ریگان در سال ۱۹۸۷ امضا شد نیز با تصمیم ترامپ در سال ۲۰۱۹ به آخر رسید؛ بنابراین این کاملا خطای محاسباتی بود که دولت روحانی وعده می‌داد که یک توافقنامه می‌تواند برای همیشه ماندگاری داشته باشد؛ همان طور که این خطای محاسباتی است که گمان کنیم مذاکره به صورت مستقیم با هر یک از اعضای 1+5 از جمله امریکا برقرار نشود، امتیازی ندهیم و بتوانیم امتیازی بگیریم و اشتباه بزرگ‌تر اینکه اصولگرایان گمان می‌کنند از آنجایی که روسیه و امریکا در موضوع اوکراین روابط بسیار خصمانه‌ای دارند، مسکو در رقابت با واشنگتن از هسته‌ای شدن ایران حمایت می‌کند.
23302
